Page 50 - Konu Özetleri AYT Mantık

KIYAS ÇEŞİTLERİ

2. Zincirleme Kıyas
Art arda gelen birçok basit kıyastan meydana gelir. Birinci kıyasın sonucu onu takip eden kıyasın öncüllerinden biri olur.

Örnek:
Bütün egzersiz yapanlar sağlıklıdır.
Bütün sporcular egzersiz yapar.
O hâlde bütün sporcular sağlıklıdır. (Sonuç önermesi)
Bütün sporcular sağlıklıdır. (Önceki basit kıyasın sonuç önermesi burada birinci öncül olmuştur.)
Bütün sağlıklı olanlar neşelidir.
O hâlde bütün sporcular neşelidir. (Sonuç önermesi)
Bütün sporcular neşelidir. (Önceki basit kıyasın sonuç önermesi iken burada birinci öncül olmuştur.)
Bütün neşeli olanlar gülümser.
O hâlde bütün sporcular gülümser.

3. Sorit
Zincirleme kıyasın bir türüdür. Kıyasın ortasındaki sonuç önermelerinin çıkarılması ile yapılır.
Örnek:
İnsanlar sosyal varlıklardır. (Bütün A’lar B’dir.)
Sosyal varlıklar yalnız yaşayamaz. (Bütün B’ler C’dir.)
Yalnız yaşayamayanlar yardımlaşır. (Bütün C’ler D’dir.)
Yardımlaşanlar ihtiyaçlarını karşılar. (Bütün D’ler E’dir.)
O hâlde insanlar ihtiyaçlarını karşılar. (O hâlde bütün A’lar E’dir.)

İnsanlar sosyal varlıklardır.
Sorit biçimindeki bu kıyasın zincirleme
Sosyal varlıklar yalnız yaşayamaz.
kıyasta yer alan sonuç önermelerinin çı-
O hâlde insanlar yalnız yaşayamaz. karılması ile yapıldığını görüyoruz.
İnsanlar yalnız yaşayamaz. Bu örnekte;
Yalnız yaşayamayanlar yardımlaşır. “O hâlde insanlar yalnız yaşayamaz.”
O hâlde insanlar yardımlaşır. ve “O hâlde insanlar yardımlaşır.” sonuç
önermeleri çıkarılmıştır.
İnsanlar yardımlaşır.
Yardımlaşanlar ihtiyaçlarını karşılar.
O hâlde insanlar ihtiyaçlarını karşılar.

4. Eksik Önermeli Kıyas (Entimem)
Öncüllerden birini veya sonucu saklı tutarak yani dile getirmeyerek yapılan kıyaslardır.
Örnekler:
Ayşe sağlıksız besleniyor o hâlde hasta olur.
1. öncülün saklı tutulduğu, dile getirilmediği bir entimem örneğidir. Bu kıyasın tam hâli şöyledir:
Sağlıksız beslenenler hasta olur. (Saklı tutulan birinci öncüldür.)
Ayşe sağlıksız besleniyor.
O hâlde Ayşe hasta olur.

50 MEBİ KONU ÖZETLERİ MANTIK - AYT