Page 46 - Konu Özetleri AYT Mantık

DOLAYLI ÇIKARIM (KIYAS)

Bütün ağaçlar canlıdır. BÜYÜK ÖNERME
Orta T. Büyük T.

Meşe ağaçtır. KÜÇÜK ÖNERME
Küçük T. Orta T.

O hâlde meşe canlıdır. SONUÇ ÖNERMESİ
Küçük T. Büyük T.

Tüm sanat eserleri özgündür.
Yıldızlı gece tablosu sanat eseridir.
O hâlde Yıldızlı Gece tablosu özgündür.
Bu örnek kıyasta da;
• “özgün” kavramı kaplamı en geniş ve sonuç önermesinin de yüklemi olduğundan büyük terimdir.
• “sanat eseri” kavramı her iki öncülde tekrar ettiğinden ve sonuç önermesinde de yer almadığından orta terimdir.

• “Yıldızlı Gece tablosu” kavramı ise kaplamı en az olan kavram olduğundan ve sonuç önermesinin de öznesi oldu-
ğundan küçük terimdir.

• “Tüm sanat eserleri özgündür.” önermesi büyük terimi yani “özgün” terimini içine alan öncül önerme olduğu için
büyük önermedir.
• “Yıldızlı gece tablosu sanat eseridir.” önermesi küçük terimi yani “Yıldızlı Gece tablosu” terimini içine alan öncül
olduğundan küçük önermedir.
• “O hâlde Yıldızlı Gece tablosu özgündür.” önermesi ise öncüllerden zorunlu olarak çıkan, büyük ve küçük terimi
kapsayan sonuç önermesidir.
Tüm sanat eserleri özgündür. BÜYÜK ÖNERME
Orta T. Büyük T.

Yıldızlı Gece Tablosu sanat eseridir. KÜÇÜK ÖNERME
Küçük T. Orta T.

O hâlde Yıldızlı Gece Tablosu özgündür. SONUÇ ÖNERMESİ
Küçük T. Büyük T.
KIYAS KURALLARI
Bir kıyasın geçerli olabilmesi için bazı kurallara uygun olması gerekir.
Terimlere İlişkin Kurallar
1. Her kıyasta büyük, orta ve küçük olmak üzere üç terim bulunmalıdır.
2. Orta terim sonuç önermesinde yer almamalıdır.

3. Orta terim her iki öncülde de tikel olarak alınmamalıdır.
4. Sonuç önermesinde bulunan terimlerin kaplamı, öncüllerde bulunan terimlerin kaplamını aşmamalıdır.
Önermelere İlişkin Kurallar
1. Her ikisi de olumlu olan öncül önermelerden olumsuz sonuç çıkmaz.

HATIRLAYALIM
Yüklemde bildirilen özelliğin, öznede bulunduğunu gösteren önerme olumlu; bulunmadığını gösteren olumsuz önermedir.

46 MEBİ KONU ÖZETLERİ MANTIK - AYT