Page 108 - Konu Özetleri AYT Tarih

SARAY VE ŞEHİR KÜLTÜRÜ-GELENEKLER IŞIĞINDA DEVLET İDARESİ

Enderun
• Farsçada “iç” anlamına gelir. Devşirme sisteminden seçilmiş olan kişilerin hizmete alındığı bölümdür.
• Padişahın günlük hayatının geçtiği daire de bu bölümdedir.

• Küçük oda, büyük oda, has oda, seferli odası, doğancılar odası ve kiler odası gibi gibi bölümleri vardır. Enderun’da en
yüksek mertebeli oda has odadır.
• Bu bölüm devşirme sisteminden gelen devlet adamlarının eğitim gördüğü bir mekteptir. Buradaki mektebi bitiren devlet
adamları Seyfiye ve Kalemiye sınıfında görev alırlar.

HATIRLAYALIM
Enderun mektebini bitiren devşirme kökenli bir devlet adamı İlmiye sınıfında görev alamaz. İlmiye sınıfında yer almak
için temel şartlar Müslüman kökenli bir aileden gelmek ve medrese mezunu olmaktır.

Harem
• Padişahın, çekirdek ailesi ile özel hayatının geçtiği bölüme verilen addır.

Kapı Halkı

• Osmanlı Devleti’nde yüksek makamlı askerî ve sivil işleri gören kimseleri tanımlayan genel bir kavramdır.
• Kapı kelimesi, Türk İslam kültüründe devleti simgeleyen bir kavramdır.
• Zamanla bu kelime kapsamını genişletmiş ve XVII. yüzyıldan itibaren tüm saray çalışanları için kullanılan bir kavram
olmuştur.
Divan-ı Hûmâyun
• Osmanlı Devleti’nde ilk defa Orhan Bey’in padişahlığı zamanında oluşturulmuştur.
• Orhan Bey’den sonra gelen padişahlar döneminde bu teşkilat da gelişmiştir. Divan-ı Hûmâyun’un, Fatih Sultan Meh-
met Dönemi’nde çıkarılan kanunnameler ile işlevi artırılmıştır.
• İlk başlarda her gün toplanan divan, Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde haftada 4 güne indirilmiştir. XVII. yy’dan itibaren
divan toplantılarının önemi azalmaya başladığı için toplanma sayıları da düşmüştür.

• Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nde 1475 yılına kadar toplantılara padişah başkanlık yapmış, bu tarihten sonra ise sad-
razam başkanlığında toplanması uygun görülmüştür.

108 MEBİ KONU ÖZETLERİ TARİH - TYT-AYT