Page 156 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DILI VE EDEBIYATIILI VE EDEBIYATI
TÜRK D

KONU CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU 1
ÖZETİ
AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT AYT

1923-1950 CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU

• 19. yüzyılın ikinci yarısında ve 20. yüzyılın başlarında Türk tiyatrosunda görülen canlılık, Millî Mücadele’nin zorlu
yıllarında bir hayli durgunlaştıysa da Cumhuriyet Dönemi’nde yeni bir atılım gerçekleştirmiştir.
• Cumhuriyet Dönemi’nde Türk tiyatrosu hem kurumsal bir yapıya kavuşmuş hem de tiyatro sanatı açısından çeşitli
atılımlar yapılmıştır.
• Yerli oyun yazarlarının yetişmesi, tiyatro eğitimi ve oyunculuktaki yeni yönelimler, nitelikli tiyatro seyircisinin
oluşturulması ve sayısının artırılması Cumhuriyet tiyatrosunun temel meseleleri olmuştur.
• Avrupa’da eğitim gören Muhsin Ertuğrul’un Türk tiyatrosunun Batı tiyatrosu düzeyine getirilmesinde büyük katkısı
olmuştur.
• 1934 yılında Şehir Tiyatroları adını alan Darülbedayinin başına getirilen Muhsin Ertuğrul yerli yazarları oyun
yazmaları için yüreklendirmiş; kadın ve erkek oyuncuların yetişmesini sağlamış, çağdaş oyunları tercüme
ettirerek Batı ile aynı yıllarda aynı oyunların Türkiye’de de oynanmasını sağlamıştır.
• Muhsin Ertuğrul; sahneleme, oyunculuk ve dekor kullanımında güncel anlayışı yerleştirmeye çalışırken tiyatroyu
yurdun her köşesine yayma girişimi de bugünkü Türk tiyatrosunun temellerini atmıştır.
• Ankara’da Devlet Tiyatroları kurulmuş, bazı büyük şehirlerde şubeleri açılmış, turneler düzenlenerek tiyatro
halkın ayağına götürülmüştür.
• Özel tiyatrolar ise yeni tiyatro anlayışını ve akımlarını sahneledikleri oyunlarla tanıtmış, turnelerle tiyatronun
Anadolu’da yaygınlaşması için çaba göstermişlerdir.
• 1935-1936 sezonunda Şehir Tiyatroları içinde Muhsin Ertuğrul önderliğinde bir çocuk tiyatrosu kurulur.
1 Ekim 1935’te Tepebaşı Tiyatrosu’nda sahneye konan ilk çocuk oyunu M. Kemal Küçük’ün Çocuklara Tiyatro
Dersi adlı oyunudur.
• Cumhuriyet’in ilk on yılında yazılan tiyatro eserlerinin çoğu, gündemde olan siyasî görüşleri ve sanat anlayışını
yansıtır. Oyunlar düşünce ağırlıklı olup toplumsal mesajlar içermektedir. Melodram özelliği taşıyan bu oyunlar
didaktik bir niteliğe sahiptir.
• Tiyatro yazarları Cumhuriyet’in getirdiği yeni değerler ışığında eski Türk tarihi ile Türk kültürünün uzantılarını
ortaya çıkarabilmek için Anadolu’ya yönelmiştir.
• 1930’lu yıllarda konusunu Türk tarihinden, medeniyetinden, destan ve efsanelerinden, halk kültüründen,
Cumhuriyet’in erdemlerinden alan birçok oyun yazılmıştır.
• 1930’lu yıllardan sonra geleneksel halk tiyatrosuna ilgi duyan yazarlar Karagöz oyunları yazmış, Karagöz
oyunlarında günün şartlarına göre değişiklik yapmıştır.

1923-1950 döneminde yazılan tiyatro eserlerinin konuları genel itibarıyla şunlardır:
• Savaş yıllarını ele alan eserler
• Eski-yeni çatışmasını konu edinen eserler
• Konusunu tarih, mitoloji ve masallardan alan eserler
• Yanlış Batılılaşmayı, sosyal değerlerdeki değişimleri ele alan eserler
• Türk’ün yüce karakter özelliklerini işleyen eserler
• Osman Dönemi’ni yansıtan eserler
• Cumhuriyet rejiminin erdemlerini anlatan eserler

156 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT 156