Page 160 - Konu Özetleri AYT Türk Dili ve Edebiyatı
P. 160
CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK TİYATROSU 2
• Oyunlarda içerik ve biçimsel olarak çeşitlilik görülür. Oyun yazarları ele aldıkları konuyu daha iyi ifade etme
amacıyla, o güne kadar izlenen biçimsel kalıpların dışına çıkmıştır.
• Bazı oyunlarda yazarlar, bireylerin iç dünyasına yansıtmak amacıyla tek kişilik veya iki kişilik oyunlara yönelmiştir.
• Bu dönemde biçim açısından farklılık gösteren oyunlardan bir bölümü, Karagöz ve orta oyunu gibi geleneksel
Türk tiyatrosundan beslenerek yazılmıştır.
• Bazı yazarlar ulusal bir Türk tiyatrosu yaratmak için büyük çaba göstermiştir.
1970-1980 YILLARI TÜRK TİYATROSU
• 1970-1980 dönemi, bir muhtırayla başlayan ve bir askeri müdahaleyle biten on yıllık bir dönemdir.
• Tiyatro yaşantısı, ülkenin siyasal, toplumsal ve ekonomik bunalımının da etkisinde sancılı bir süreç geçirmiştir.
Yine de bu dönemde tiyatro yazarları çeşitli denemelere girişmiş, önceki dönem kadar olmasa da verimli sayıla
bilecek bir dönem olmuştur.
• Türk oyun yazarlığında 1970-80 dönemi, 1960’lardan başlayan geleneğin izinden giden toplumcu bir bakış
açısının etkisinde, epik ve göstermeci yönelişlerin öne çıktığı güncel, politik ve toplumsal olanın vurgulandığı bir
dönemdir. Dönem içerisinde ürün veren oyun yazarlarının çoğu, toplumsal olanı bireysel olana tercih etmiştir.
• İşçi sınıfı ve işçilerin yaşadığı sıkıntılar, en çok yansıtılan konulardan biridir.
• 1970’li yıllarda köy, modern yaşantının nimetlerinden yoksun, insanlık dışı şartların hüküm sürdüğü bir yer olarak
ele alınmıştır.
• 1970-80 dönemi içinde tarihsel ya da mitolojik konular üzerine yazılmış oyunlar, bu dönemde yazılan oyunlar
içinde niceliksel olarak önemli bir ağırlığa sahiptir.
• Modern kent yaşantısının getirdiği ekonomik ve toplumsal değişikliklerin aile kurumunda ve insan ilişkilerine etkisi
oyun yazarlarına önemli ölçüde malzeme oluşturmuştur.
• Birçok oyun yazarı epik tiyatronun etkisi altında yapıtlar vermiştir.
• 1970’li yılların ikinci yarısından itibaren televizyonun ve artan şiddet olaylarının etkisiyle seyirci tiyatrodan
uzaklaşmaya başlamıştır.
• 1970’li yılların sonuna doğru izleyicinin çokça rağbet ettiği ve daha çok eğlencelik bir tiyatro anlayışını temsil eden
bulvar komedileri, vodviller, kaba güldürüler oynayan özel tiyatrolar, bu dönemin yükselen tiyatro anlayışı haline
gelmiş ve tiyatro, sanatsal açıdan zarar görmüştür.
• Türk tiyatrosuna kabare türünün girmesi ve bu türde yapıtlar üretilmesi de 1970’lerin eşiğinde başlayan ve dönem
boyunca süren önemli bir gelişmedir.
1980 SONRASI TÜRK TİYATROSU
• Kentli yaşam olgusunun bireyi günden güne yalnızlaştırması, iletişimsizlik, yabancılaşma, varoluşa dair
sorgulamalar sıklıkla ele alınan konulardandır.
• Batı tiyatrosundaki postmodern etkilere bağlı olarak çok kültürlülük, sahnelemedeki yeni arayışlar ve deneysellik
tiyatroyu etkilemiştir.
• Sahnenin bilgisayardan gelen ses ve görüntülerle bütünleştirilmesini sağlayan çoklu medya araçları tiyatroda
kendine yer bulmuştur.
• 1980’li yıllar aynı zamanda tek kişilik oyunların sayısında önemli bir artışın görüldüğü dönemdir.
• Tiyatroda 1960’larda başlayan verimliliğini tüm ekonomik sorunlara karşın azalarak da olsa devam ettirme
çabası, 1980 darbesinden oldukça kötü etkilenir.
• Oyun yazarları 12 Eylül sonrasında dönemin siyasi koşullarından dolayı güncel olaylardan ve toplumsal
sorunlardan uzaklaşır.
• 1980’lerde oyun yazarlığı nicelik ve nitelik açısından bir durgunluk yaşar.
• Siyasi ortam yüzünden nitelikli tiyatro oyunları, yerini eğlencelik gösterimlere bırakır.
• Yazarların politik konulardan uzaklaşma eğiliminin sonucunda konusunu tarihten, söylencelerden ve masallardan
alan oyunlar yazılmıştır.
160 MEBİ KONU ÖZETLERİ TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI - AYT