Page 34 - Konu Özetleri TYT AYT Felsefe

BİLİM FELSEFESİNİN KONUSU VE PROBLEMLERİ

Bilimsel Yöntem

• Bilimlerin evreni betimleme ve açıklamada kullandıkları yollara bilimsel yöntem adı verilir.
• Bilimsel yöntemi diğer yöntemlerden ayıran en önemli niteliği onun düzenli ve denetimli bir biçimde işlemesidir.
• Bilimde yanıtı aranan problemde benimsenen yöntem betimleme ve açıklama aşamalarından oluşur.
• Betimleme aşamasında ele alınan probleme konu olan olgular, olgular arasındaki ilişikler belirlenir,
sınıflandırılır.
• Gözlem, deney ve ölçme aktif bir biçimde kullanılır.
• Açıklama aşamasında betimleme aşamasında elde edilen genellemeler kullanılarak ele alınan konu hakkında
bir hipotez (varsayım) oluşturulur.
• Bu şekilde yanıtı aranan konuyla ilgili bir açıklama oluşturulmaya çalışılır.
• Oluşturulan hipotezler doğrulanırsa ele alınan konu hakkında bilimsel bir yasaya ulaşılır.

Bilime Farklı Yaklaşımlar

• Bilim felsefesi alanında hâkim olan iki yaklaşım vardır: İndirgemeci yaklaşım ve bütüncül yaklaşım.
• İndirgemeci yaklaşıma göre, bilimin tüm dallarını tek bir yöntem ile anlamlandırmak ve açıklamak olanaklıdır.

• İndirgemeci yaklaşım, klasik bilim anlayışı olarak da bilinen ürün olarak bilim anlayışı ile ilişkilendirilir.

Ürün Olarak Bilim Anlayışına göre;

• Bilimsel metinler mantığın diline döndürülüp analiz edildiğinde açıklığa kavuşabilir.
• Bilim nesnel ve dış ortamdan yalıtılmış ve bilimsel çalışmalar sonucunda oluşan ürünlerdir.
• Bilim insanı nesnel, ön yargısız ve toplumsal değerlerden arınık olmalıdır.

• H. Reichenbach, R. Carnap, C. G. Hempel bu yaklaşımın önemli temsilcileridir.

Bütüncül yaklaşıma göre, bilimin ve bilimde ele alınan konuların anlaşılabilmesi için bilimin yanı sıra, insani etkinliklerin
bütünü göz önünde bulundurulmalıdır.
• Bütüncül yaklaşım, etkinlik olarak bilim anlayışı içinde değerlendirilir.
• Klasik görüşün eleştirisi olarak ortaya konulan etkinlik olarak bilim anlayışına göre bilim insanı, toplumun
değer yargılarından bağımsız değildir.
• Her insan gibi bilim insanı da belli bir toplum içinde yaşar ve bu toplumun yapısından etkilenir.
• T. Kuhn ve S. Toulmin bu yaklaşımın önemli temsilcileridir.

36 MEBİ KONU ÖZETLERİ FELSEFE - TYT/AYT