Page 13 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Metabolizma

Canlı hücrelerde gerçekleşen biyokimyasal olayların tamamına metabolizma denir.
Bu metabolik olaylar anabolizma ve katabolizma olmak üzere iki bölümde incelenir.
Hücrelerin küçük molekülleri birleştirerek büyük moleküller oluşturduğu yapım tepkimelerine anabolizma (özümleme)
denir. Bitkilerin fotosentezle besin üretmesi, hayvanların protein ya da lipit sentezlemesi anabolizma örneklerindendir.
Büyük moleküllerin parçalanarak daha küçük moleküller oluşturduğu yıkım tepkimelerine katabolizma (yadımlama)
denir. Sindirim ve hücresel solunum katabolizmaya örnektir.

DİKKAT

Anabolizma ve katabolizma olayları, canlının yaşamı süresince değişik hızla devam eder. Metabolizma reaksiyonlarının
durması, hücre ölümüne neden olur.

Homeostazi

Bütün çevresel değişimlere rağmen organizmada kararlı bir iç ortamın sağlanması ve korunması olayına homeostazi
denir.
Vücut sıvılarının asit baz dengesinin ayarlanması, vücut sıcaklığının sabit tutulması, zararlı atıkların vücudun dışına
atılması ve vücuttaki su miktarının korunması homeostaziyi düzenleme amacıyla yapılan faaliyetlerdir.
Örneğin; kuvvetli bir egzersiz yapıldığında ısı üretilir, o da vücut sıcaklığını arttırır. Sinir sistemi bu artışı algılayarak terle-
meyi tetikler. Terlendiğinde ise nem deriden buharlaşarak vücut sıcaklığını düşürüp normal seviyeye getirir.
Uyum

Bir organizmanın yaşadığı çevrede hayatta kalma ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklerin tamamına uyum (adaptasyon)
denir.

Kutup ayıları yaşadığı çevreye uyum sağlar.

Kutup ayılarının beyaz kıllı post taşımaları, kar, buzla kaplı ortamda kendilerini gizlemelerini ve avlanma ihtimallerini dü-
şürmelerini sağlayarak yaşama şanslarını artırır.

BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 13