Page 17 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

İNORGANİK BİLEŞİKLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ VE CANLILAR İÇİN ÖNEMİ

Suyun Görevleri
• İyi bir çözücü olduğundan sindirim tepkimelerinde kullanılır.
• Hücrelerin ihtiyaç duyduğu maddelerin taşınması ve hücrelerde oluşan metabolik atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.
• Yüksek özgül ısıya sahip olması ve ısıyı depolama özelliği sayesinde, deniz ve okyanuslardaki su yavaş yavaş
ısınıp soğur ve böylece canlıların olumsuz etkilenmesi önlenmiş olur.
• Suyun donmasıyla oluşan buz, yoğunluğu daha az olduğundan su yüzeyinde kalarak daha alt tabakalardaki
suyun soğuk hava ile temasını önler, suda yaşayan canlıların donmadan yaşamlarına devam etmelerine olanak
sağlar.
• Yapraklarda terleme sonucunda oluşan emme kuvveti ve kohezyon-adhezyon kuvvetleri sayesinde su, bitkilerin
köklerinden yapraklarına kadar kesintisiz bir sütun şeklinde yer çekimine zıt yönde taşınır.
• Suyun kohezyon kuvvetine bağlı olarak oluşan yüzey gerilimi, bazı canlıların su yüzeyinde durabilmesine ve yü-
rüyebilmesine olanak sağlar.
• Su, buharlaşma ısısının yüksek olması sebebiyle etkili bir soğutma sağlar. Karada yaşayan bazı canlılar, artan
vücut sıcaklığını terleme yoluyla düşürür.

Asit ve Bazlar
+
Suda çözündüğünde hidrojen iyonu (H ) veren bileşiklere asit denir. Genellikle tatları ekşidir. Mavi turnusol kâğıdını kır-
mızıya dönüştürür.
Örn: H SO (sülfürik asit) ve HCl (hidroklorik asit)
2 4
-
Suda çözündüğünde hidroksit iyonu (OH ) veren bileşiklere baz denir. Genellikle tatları acıdır ve ele kayganlık hissi verir.
Kırmızı turnusol kâğıdını maviye dönüştürür.
+
Bir çözeltinin ne kadar asidik ya da bazik olduğunu içeriğindeki serbest H iyon derişimi belirler.

+
Oluşan hidrojen (H ) iyonlarının konsantrasyonuna bakılarak çözeltinin pH değeri belirlenir. Bu pH değerini belirlemek için
pH metre adı verilen cihaz kullanılır. Buna göre bir çözeltinin pH değeri 7’nin altındaysa asit, 7’nin üzerindeyse baz, 7 ise
nötrdür. Bir çözeltinin pH değeri 7’den 0’a doğru gittikçe asitlik derecesi, 7’den 14’e doğru gittikçe baziklik derecesi artar.

KRİTİK BİLGİ
Vücudun farklı bölgeleri farklı pH değerine sahiptir. Bu değerlerdeki küçük değişimler ölümcül bile olabilir. İnsan kanının
normal pH değeri 7,4’tür. Bu değerin 7’ye düşmesi ya da 7,8’e yükselmesi iç dengeyi bozacağından birkaç dakika içinde
insanın ölmesine sebep olur.

17
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 17