Page 21 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

ORGANİK BİLEŞİKLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ, KARBONHİDRATLAR

Karbonhidratlar içerdikleri şeker birim sayısına göre monosakkaritler (tek şekerler), disakkaritler (iki şekerler) ve
polisakkaritler (çoklu şekerler) olmak üzere üçe ayrılır.
Monosakkaritler
• Basit şekerlerdir. Bu nedenle sindirime uğramadan hücre zarından geçebilirler.
• İçerdikleri karbon atomu sayısına göre gruplandırılırlar.
• Beş karbonlulara pentoz, altı karbonlulara heksoz denir.
• Heksozlar, C H O kapalı formülünden oluşur.
6 12 6
5 Karbonlular (Pentoz)
Riboz Deoksiriboz
RNA ve ATP’nin yapısına katılır. DNA’nın yapısına katılır.
6 Karbonlular (Heksoz)
Glikoz
• Kan şekeri ya da üzüm şekeri olarak bilinir.
• Üretici canlılar tarafından üretilir.
• Amino asitler, yağ asitleri gibi diğer organik moleküllere dönüşebilir.
• Tüm canlı hücrelerde bulunur.
• Canlılar enerji elde etmek için glikozu ilk sırada kullanır.
• Sağlıklı bir insanın her 100 mL kanında yaklaşık 70-110 mg glikoz bulunmalıdır.
• Sinir hücreleri öncelikle glikozdan enerji elde eder.
• Açlık sırasında bayılmanın nedeni, sinir hücrelerinin yeterli glikoz bulama-
masıdır.
• Birçok disakkarit ile polisakkaritin yapı taşıdır. Üzümün yapısında glikoz bulunur.

Fruktoz
• Karpuz, muz gibi meyvelerde bulunan, meyve şekeri olarak da bilinen
heksoz çeşididir.
• İnsanlar fruktozu glikoza dönüştürerek kullanır.
• Tatlılığı en yüksek olan şekerdir.

HATIRLAYALIM
Fruktoz, disakkaritlerden sakkarozun yapısında bulunur. Polisakkaritlerin
yapısına katılmaz. Karpuz fruktoz içerir.
Galaktoz
• Bitkilerde de bulunmasına rağmen memelilerin sütünde daha çok bulunduğundan süt şekeri olarak adlandırılır.
• Bitkilerde kloroplastın içinde, şeker pancarı, yosun, reçine ve keçiboynuzu özütünde bulunur.

HATIRLAYALIM
Kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklı olan organik moleküllere izomer denir. Glikoz, fruktoz ve galaktoz birbirlerinin
yapısal izomeridir.

DİKKAT

Disakkarit sentezi, dehidrasyon tepkimesine örnektir ve sonucunda bir molekül su açığa çıkar.
Monomerlerin arasında glikozit bağı oluşur. Bu bağların su kullanılarak kopartılması hidroliz olayıdır.
Disakkaritler hücre zarından geçemez. Hidrolizle monomerlerine (yapı birimlerine) ayrılır.
Hidroliz edildikten sonra hücre zarından geçebilir.
21
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 21