Page 45 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

SAĞLIKLI BESLENME

Ekmek ve Tahıl Grubu Besinler
• Mısır, buğday, çavdar, pirinç, yulaf gibi tahıllar ile bunlardan yapılan
un, bulgur, yarma ve benzeri ürünler bu grupta yer alır.
• Tahıl ve tahıldan yapılan ürünler; karbonhidratlar (nişasta, lif), vi-
taminler, mineraller gibi birçok besin ögesini içerdiği için sağlık
açısından önemli besinlerdir.
• Dünya nüfusunun önemli bir bölümü, yetersiz ve dengesiz beslen-
me sonucu oluşan hastalıklarla mücadele etmektedir. Özellikle ço-
cukluk döneminde hatalı beslenme alışkanlıkları yüksek tansiyon,
kalp-damar hastalıkları ve obezite için risk oluşturur.
• Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu oluşan obezite birçok insan Ekmek ve tahıl grubu bazı besinler
için önemli bir sağlık sorunudur. Tip 2 diyabet, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon, felç, karaciğer yağlanması, kas ve
iskelet rahatsızlıkları, ruhsal bozukluklar gibi bazı sağlık sorunlarına neden olmaktadır.
• Tahıllar protein de içerir. Bu proteinin kalitesi düşük olmakla birlikte kuru baklagiller ya da et, süt ve yumurta gibi be-
sinlerle bir arada tüketilerek protein kalitesi artırılabilir.
• İnsülin direnci, insülin hormonuna karşı vücutta duyarsızlık ge-
lişmesidir ve tip 2 diyabetin gelişmesine zemin hazırlar. İnsülin
direncinin gelişmesinde obezite en önemli etkenlerden biridir. İn-
sülin, pankreastan salgılanan ve kandaki fazla şekerin hücrelere
girmesini sağlayarak yükselen kan şekerini düşüren bir hormon-
dur. İnsülin, bu düzenlemeyi yaparken insülin reseptörü denilen
bir yapıya bağlanarak aktive olur. Bu reseptörlere çeşitli neden-
lerle insülin bağlanamaz ise kanda yeterli miktarda olduğu hâlde
görev yapamaz. İnsülin eksik veya etkisiz olduğu için şeker hücre
içine alınamadığından kanda yükselerek diyabet denilen şeker
hastalığı ortaya çıkar.
Diyabet durumunda kan şekeri ölçümü yapılır.

• Kan şekerinin yükselmesi; böbrek sorunları, kalp-damar hastalıkları, görme sorunları, körlük, felç, duyu kayıpları, ayak
yaraları, yara iyileşmesinde gecikme gibi sağlık sorunlarına neden olur.
• Sağlıklı beslenme için hazır gıdalardan uzak durulmalıdır. Televizyon ve bilgisayar karşısında fazla zaman geçirme,
geç saatlerde beslenme, geç saatlerde uyuma kilo kontrolünü zorlaştıran davranışlardır. Tüm besin gruplarından dü-
zenli ve ihtiyacımız kadar almalı, su içmeyi ihmal etmemeliyiz.

Sağlıklı beslenme için hareketli
yaşam tarzı önemlidir.

KRİTİK BİLGİ

Şeker, tuz, yağ içeriği yüksek yiyecek ve içeceklerin aşırı tüketiminin, birçok hastalığa sebep olduğu unutulma malıdır.

45
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 45