Page 42 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU
ÖZETİ ATP (Adenozin trifosfat)
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

ATP (Adenozin trifosfat)
• Güneş enerjisi, fotosentez yapan canlılar tarafından organik besinlerin yapısında kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür.
Besinlerde depolanan kimyasal enerji hücrelerde solunumla açığa çıkarılır ve açığa çıkan serbest enerjiyi depolayan
ATP (Adenozin trifosfat) molekülüdür. ATP hücrelerde elektrik, hareket gibi farklı enerjilere dönüştürülür.

Yapısı
• ATP nükleotit yapılı moleküldür. Azotlu organik baz (adenin), beş karbonlu şeker (riboz) ve üç fosfat grubundan
oluşur.
• Adenin organik bazı ile riboz arasında glikozit bağı, riboz şeker ile fosfat grubu arasında ester bağı, fosfat molekülleri
arasında fosfat bağları vardır.
Fosfat bağı Fosfat bağı Ester bağı Glikozit bağı

Adenozin
AMP (Adenozin monofosfat)

ADP (Adenozin difosfat)
ATP (Adenozin trifosfat)
ATP molekülünün sentez basamakları ve yapısı

• Adenin azotlu organik bazına riboz şekerin bağlanmasıyla adenozin oluşur. Adenozin molekülüne bir fosfatın
bağlanmasıyla adenozin monofosfat (AMP), AMP’ye bir fosfatın bağlanmasıyla adenozin difosfat (ADP),
ADP’ye bir fosfatın bağlanmasıyla da adenozin trifosfat (ATP) oluşur.

HATIRLAYALIM

ATP büyük organik molekül olduğundan hücre dışına çıkamaz, dolayısıyla bir hücreden diğerine aktarılamaz. Bu
nedenle her hücre ihtiyaç duyduğu ATP’yi kendisi üretir. ATP enerjisi gerektiren reaksiyonlar da hücre içinde gerçekleşir.

• ATP molekülünün hücrede solunum olayı ile yapımına ve metabolik faaliyetlerde kullanılmak için yıkımına ATP döngüsü
denir.

• ADP’ye bir fosfat bağlanması ile ATP molekülünün sentezine fosforilasyon denir.
• ATP’nin yapımı enerji gerektiren (endergonik) bir reaksiyondur.

ADP + P + ENERJİ Fosforilasyon ATP + H O
i 2

Defosforilasyon
ATP + H O ADP + P + ENERJİ
2 i

ADP ve ATP’nin birbirine dönüşüm reaksiyonları

42 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT