Page 39 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

NÜKLEİK ASİTLER

DNA
• DNA tüm canlılarda bulunur. Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerin çekirdeğindedir. Mitokondri ve
plastitlerin de kendine özgü DNA'ları vardır. Prokaryot hücre DNA'sı halkasal, ökaryot hücre DNA'sı doğrusaldır.
• Birbiri üzerine sarmal yapmış iki nükleotit zincirinden oluşur. Bu iki nükleotit zincirinden birincisi, diğerinin tamamlayı-
cısı durumundadır. Birinci nükleotidin baz dizilişi biliniyorsa ikincisi yazılabilir.
• DNA şekeri deoksiribozdur. Adenin (A), guanin (G), timin (T) ve sitozin (C) olmak üzere dört çeşit nükleotitten oluşur.
Bir iplikte pürin bazının karşısına karşı iplikte daima bir pirimidin bazı gelir. Adenin karşısında timin; guanin karşı-
sında sitozin olacak şekilde düzenlenir.
• Karşılıklı gelen bazlardan adenin ile timin arasında ikili, guanin ile sitozin arasında üçlü hidrojen bağı kurulur ve
DNA’daki adenin sayısı timin sayısına, guanin sayısı da sitozin sayısına eşit olur. Hidrojen bağları, zayıf fiziksel bağlar
olduğu için oluşumları sırasında su açığa çıkmaz.

DİKKAT
DNA'nın fiziksel dayanıklılığı yapısındaki hidrojen bağları ile sağlanır. G+C sayısı A+T sayısından fazla olan DNA'nın iki
ipliğini birbirinden ayırmak için gerekli olan ısı miktarı daha fazladır.

DNA’nın çift iplikli yapısı
DİKKAT

DNA’da nükleotit sayıları ve nükleotitlerin diziliş sıraları farklıdır. Bu durum çeşitliliğe sebep olduğundan canlıların DNA’ları
belli oranda birbirinden farklılık gösterir.

HATIRLAYALIM
Hücre bölüneceği zaman DNA kendini eşler. Buna replikasyon denir. Replikasyon sonucunca DNA’da nükleotit sayı-
ları birbirinin aynısı olan iki DNA molekülü oluşur. Replikasyon sayesinde yeni oluşacak hücrelere kalıtım bilgisinin eşit
miktarda aktarılması sağlanır.
• Toplam hidrojen bağı sayısı = (Ax2) + (Gx3)
• A / T = 1 G / C = 1
• Pürinler / Pirimidinler = 1
• Fosfat / Şeker = 1
• Toplam nükleotit sayısı = Toplam şeker sayısı = Toplam fosfat sayısı

DİKKAT
Hangi canlıya ait olursa olsun tüm DNA moleküllerinde A/T, G/C, Pürin/Pirimidin oranları 1’e eşittir. Bir tür için A + T / G + C
oranı hemen hemen sabittir.
39
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 39