Page 38 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU
ÖZETİ NÜKLEİK ASİTLER
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

NÜKLEİK ASİTLER
Yapısı
• İlk defa 1869 yılında Friedrich Miescher (Firidrik Mişer) tarafından kanda ve somon balığı hücrelerinin çekirdeğinde
rastlanmıştır. Çekirdekte bulunduğu için çekirdek asidi anlamına gelen nükleik asit ismi verilmiştir. Yönetici moleküller
de denmektedir.
• Protein sentezi, büyüme, gelişme, üreme, enerji üretimi gibi metabolik olayları yönetir. Genetik bilgiyi taşır, kalıtsal
özelliklerin nesilden nesile iletilmesini sağlar.
• C, H, O, N ve P temel elementleridir.
• Asit özellikte moleküllerdir.
• DNA (Deoksiribonükleik Asit) ve RNA (Ribonükleik Asit) olmak üzere iki çeşittir.
• Yapı birimine nükleotit denir. Nükleik asitler nükleotit polimerleridir.
Nükleotit Yapısı
• Nükleotitler azotlu organik baz, 5 karbonlu şeker (pentoz) ve fosfat grubu (PO ) olarak 3 alt birimden oluşur.
4
Ester bağı Glikozit bağı Pürin bazlar
(Çift halkalı)
Adenin, Bir nükleotit sentezi sırasında azotlu orga-
Guanin. nik baz ile 5 karbonlu şeker, glikozit bağı
ile bağlanarak nükleozit oluşturulur. Şeke-
Pirimidin
bazlar re inorganik fosfat grubunun ester bağı ile
(Tek halkalı) bağlanmasıyla da nükleotit meydana ge-
Timin, Sitozin, tirilir. Glikozit ve ester bağlarının kurulumu
Urasil.
Riboz Deoksiriboz sırasında su açığa çıkar (dehidrasyon).
(RNA yapısına katılır.) (DNA'nın yapısına katılır.)

• Azotlu organik bazlardan adenin, guanin, sitozin hem DNA'nın hem de RNA’nın yapısına, timin sadece DNA'nın
yapısına, urasil ise sadece RNA’nın yapısına katılır.
• Pentoz şekerler, tüm nükleotit çeşitlerinde bulunur ancak riboz şekeri RNA’nın yapısına, deoksiriboz şekeri ise
DNA’nın yapısına katılır. Bu nedenle DNA'ya ve RNA’ya ait nükleotitler pentozlarına bakılarak ayırt edilir.
• Nükleotitlerin yapısına katılan üçüncü molekül inorganik fosfat grubudur (HPO 2� ). İki komşu nükleotit birbirlerine
4
fosfodiester bağı ile bağlanır. Bu bağ, iki nükleotidin şekerini fosfat grubu ile birbirine bağlayarak nükleotit zincir-
lerini (polinükleotit) oluşturur ve nükleik asitleri meydana getirir.

A A
P D P R
Adenin deoksiribonükleotit Adenin ribonükleotit

G G
DNA Nükleotitleri RNA Nükleotitleri
P D P R
Guanin deoksiribonükleotit Guanin ribonükleotit

P D C P R C
Sitozin deoksiribonükleotit Sitozin ribonükleotit

P D T P R U
Timin deoksiribonükleotit Urasil ribonükleotit
DNA'da ve RNA’da bulunan nükleotit çeşitleri ve taşıdıkları azotlu organik baz ile şekere göre isimlendirilmeleri.
• Bir hücrede azotlu organik baz 5, nükleotit ise 8 çeşittir.
38 MEBİ KONU ÖZETLERİ BİYOLOJİ - TYT