Page 37 - Konu Özetleri TYT Biyoloji
P. 37
VİTAMİNLER VE HORMONLAR
E vitamini hücrelerin yenilenmesi, genel sağlığının korunmasında
ayrıca hücrelerin daha uzun yaşamasında, hücre zarının korunma-
sında ve damar tıkanıklığının önlenmesinde etkilidir. Kontrolsüz
hücre bölünmesini önlediğinden tümör oluşumunu engeller. Alzhe-
imer hastalığının ilerlemesini yavaşlattığı için de önemlidir.
E vitamini içeren bazı besinler
K vitamini, oksijenli solunumda ve kanın pıhtılaşmasında görevli
bazı enzimlerin koenzimi olarak görev yapar.
Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerin sentezi için gereklidir.
K vitamini içeren bazı besinler
Canlılar İçin Önemi
• B vitamini eksikliğinde beriberi, pellegra, anemi, yorgunluk, iştahsızlık, kaslarda kramp, deride yağlanma, cilt sorunları,
saç dökülmesi, havale, görme bozuklukları, ağızda yaralar, sinirsel bozukluk, zihin bulanıklığı ve bunama gibi sağlık
sorunları oluşabileceğinden canlılar açısından önemlidir.
• Diş etlerinde kanamalar ve çekilmeler, bağışıklık sisteminde zayıflama, yaraların iyileşmesinde gecikme, iştahsızlık,
hâlsizlik ve eklemlerde şişme, çocuklarda büyüme geriliği C vitamini eksikliğinden kaynaklanan durumlardır.
• A vitamini görme, büyüme, üreme, bağışıklık, kan yapımı için önemlidir. Uzun süre eksikliğinde gece körlüğü, deride
kuruma ve pullanma, kemik ve diş gelişiminde problemler, vücut direncinde azalma görülebilir.
• D vitamini yetersizliğinde besinlerle alınan kalsiyum ve fosfor mineralleri ince bağırsaktan yeterince emilemeyeceğin-
den çocuklarda uzun kemiklerde eğriliklerle ortaya çıkan raşitizm, yetişkinlerde osteoporoz (kemik erimesi), osteoma-
lazi (kemik yumuşaması) hastalıkları meydana gelir.
• E vitamini kısırlık, kaslarda yorgunluk, karaciğer hastalıkları, kırmızı kan hücrelerinin kolayca parçalanması gibi
sağlık sorunlarının çözümü için gereklidir. Ayrıca eksikliği erkeklerde sperm üretiminin azalmasına, kadınlarda ra-
him fonksiyonlarının bozulmasına, kasların zayıflamasına, alyuvarların parçalanmasına ve hücrelerde zar yapısının
bozulmasına neden olur.
• Kansere ve kalp hastalıklarına yakalanma riskinin de E vitamini eksikliği ile arttığı düşünülmektedir. E vitamini eksikliği
cilt yaşlanmasını hızlandırır, kısırlığa yol açabilir.
HORMONLAR
Görevi
• Hormonlar hayvanlarda kan ve vücut sıvılarıyla hedef organlara taşınarak hücreler üzerinde düzenleyici etki gösterir.
• Büyümeyi, gelişmeyi, farklılaşmayı, üreme ve homeostaziyi sağlar.
• Bitkilerde kök ve gövdenin büyümesi, yaprak oluşumu, çiçeklenme, meyve oluşumu, olgunlaşması, üreme, tohumun
çimlenmesi gibi olayları; hayvanlarda ise büyüme, gelişme ve üreme gibi metabolik olayları düzenler.
Canlılar İçin Önemi
• Metabolizmayı düzenlediğinden canlılık açısından çok önemlidir.
• Hormonlar dokularda çok az miktarda bulunmalarına rağmen miktarındaki çok küçük bir değişim metabolizmayı olumsuz
etkiler. Örneğin; hipofiz bezinden salgılanan ve kanla vücuda dağılan büyüme hormonu insanda vücut hücrelerini etki-
leyerek büyümeyi ve hücre bölünmesini uyarır. Büyüme çağındaki bir çocukta az salgılanırsa cücelik, fazla salgılanırsa
devlik görülebilir.
37
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 37