Page 59 - Konu Özetleri TYT Biyoloji

BİYOLOJİ

KONU PEROKSİZOM, SENTROZOM, HÜCRE İSKELETİ
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT
PEROKSİZOM
Ökaryot hücrelerin tamamına yakınında bulunan organeldir.
Yapısı
• Tek katlı zarla çevrilidir.
• Oksitleyici ve antioksidan enzim içerir.
• Elliye yakın farklı enzimi vardır.
Görevi
• Zehirli maddelerin yok edilmesinden sorumludur.
• Ökaryotlarda oksijen kullanan ikinci organeldir. Diğeri ise mitokondridir.
• Bazı peroksizomlar, yağ asitlerini mitokondrinin kullanabileceği daha küçük moleküllere dönüştürür. Böylece
oksidasyon (oksitleyici) reaksiyon gerçekleştirmiş olur.
• Alkol, ilaç gibi zararlı maddelerin toksik etkilerini peroksidaz ve katalaz enzimleri ile yok eder.
• Hücre metabolizması sonucu oluşan hidrojen peroksit (H O ) adlı zehiri antioksidan katalaz enzimiyle su ve oksi-
2
2
jene ayrıştırır. Böylece hücresel yapılar ve moleküller, hidrojen peroksitin zararlı etkisinden korunmuş olur.
KRİTİK BİLGİ
Hayvansal organizmalarda peroksizomlar; özellikle metabolik aktivitesi
Katalaz
H O H O + 1/2 O daha yüksek olan karaciğer, kalp, kas ve böbrek hücrelerinde daha
2 2 2 2
fazla bulunur. Bitkilerde ise tohumlar ve yapraklar, peroksizom organeli
bakımından daha zengindir.
SENTROZOM
Sentrozom, hayvan hücrelerinin çoğunda ve ilkel yapılı bitki hücrelerin-
de çekirdeğe yakın bir yerde bulunan organeldir.
Sentriyoller Yapısı

• Birbirine dik iki silindirik cisimden oluşur.
• Silindirik cisimler sentriyol adını alır.
• Dokuz adet üçerli mikrotübülden meydana gelir.

Sentrozom ve sentriyoller
Üçlü mikrotübüller Fibrillerin bağlantı
Görevi proteinleri
• Hücre bölünmesinde görev alır. Radial fibril
• Hücre döngüsünün interfaz evresinde kendini eşler. Üçlü mikrotübüller Bağlantı
• Sentriyoller ayrı kutuplara giderken iğ ipliklerini oluşturur. proteinleri
• İğ ipliklerine tutunan kromozomların kutuplara hareketini
sağlar.
• Kamçı, sil gibi hücre hareketini sağlayan yapıların oluşumun-
da rol alır. Sentrozom bu yapıların dip kısımlarında bulunur.
Sentriyol yapısı
DİKKAT

Kanser hastalığının tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar, kanser hücrelerinde iğ ipliklerinin oluşumunu engelleyerek kanser
hücrelerinin bölünmesini ve tümör dokusunun büyümesini önler.

KRİTİK BİLGİ

Sinir hücrelerinde, çizgili kas hücrelerinde, olgun alyuvarlarda, yumurtada, gelişmiş bitkilerin hücrelerinde, prokaryotlarda
ve mantarlarda sentrozom yoktur.
59
BİYOLOJİ - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 59