Page 107 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

EKONOMİK FAALİYETLER

Ticaret: Her türlü ürün ve hizmetin alım satımı anlamına gelen ticaret, ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşmasını ve pazar-
lanmasını sağlar. Mahalle pazarlarından büyük alışveriş merkezlerine, küçük dükkânlardan hipermarketlere kadar birçok
yerde binlerce çeşit ürünün satışı yapılır.
İletişim: İletişim sektörü her türlü haber ve bilginin radyo, televizyon, telefon, genel ağ üzerinden aktarılması süreçlerini
içine alır. Uydu sistemleri ve kablosuz ağ teknolojileri sayesinde herhangi bir bilgi, haber veya ürün reklamı; saniyeler için-
de tüm dünyaya ulaştırılabilmektedir.
Finans: Bankacılık, sigortacılık ve borsa ile ilgili iş ve işlemleri kapsayan finans sektörü son yıllarda çok büyümüştür.
Turizm: İnsanların dinlenme, eğlenme, gezme, yeni yerler görme gibi birçok sebeple yaşadıkları yerden bir başka yere bir
süreliğine gitme ve orada kalma sürecidir. Turizm sektörü; rehberlik faaliyetleri, seyahat acenteleri, konaklama tesislerin-
deki resepsiyon, oda ve restoran hizmetleri, animasyon faaliyetleri gibi birçok iş kolunu içinde barındırır.
Eğitim, Sağlık, Güvenlik, Hukuk ve Büro Hizmetleri: Günümüzde insanların ihtiyaç duyduğu eğitim, sağlık, güvenlik,
hukuk ve büro hizmetlerinde çalışan çok sayıda insan bulunmaktadır. Öğretmen, doktor, hemşire, sağlık teknisyeni, polis,
asker, hâkim, savcı, avukat, din görevlisi, memur gibi ünvanlara sahip kişiler üçüncül ekonomik faaliyetler içinde değer-
lendirilir.

Dördüncül Ekonomik Faaliyetler
Günümüzde gelişen eğitim düzeyi, teknoloji, bilgisayar ve uydu sistemlerinin ortaya çıkardığı; bilgi toplama, işleme, değiş-
tirme ve araştırma-geliştirme (AR-GE) işlemleri dördüncül ekonomik faaliyetler içerisinde değerlendirilir. Donanım, yazılım,
ağ işletmenliği gibi bilişim faaliyetleri ile grafik-tasarım, reklam yayıncılığı, coğrafi bilgi sistemleri (CBS) gibi hizmetlerde
çalışanlar bu sektörde yer alır. Dördüncül ekonomik faaliyetlerde çalışan kişi sayısının günümüzde az olmasına karşılık
giderek artması beklenmektedir.

Beşincil Ekonomik Faaliyetler
Karar verme ve kontrol etme faaliyetleri olarak değerlendirilen beşincil ekonomik faaliyetler, büyük şirket yöneticilerini ve
ülke yönetimindeki etkili kişileri kapsar. Bu faaliyet kolunda çalışanların sayısı az, ancak etkisi büyüktür. Kamu sektörün-
deki ve özel sektördeki üst düzey yöneticilikler ve yönetim kurulu başkanlıkları bu faaliyet grubunda yer alır.
EKONOMİK FAALİYETLER VE GELİŞMİŞLİK DÜZEYİ İLİŞKİSİ
Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile ekonomik faaliyet türleri arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Ekonomik faaliyetler ile bu
faaliyetlerde çalışan nüfus oranları, ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Gelişmiş ülkelerde birincil ekonomik faali-
yetlerde çalışma oranı düşüktür. Buna karşın ikincil ekonomik faaliyetler ile üçüncül ekonomik faaliyetlerde çalışma oranı
daha fazladır. Ekonomik olarak gelişmemiş ülkelerde ise çalışan nüfusun büyük bir bölümü birincil ekonomik faaliyetlerde
yer almaktadır. İkincil ve üçüncül ekonomik faaliyetlerde çalışan nüfus oranı daha düşüktür.

Almanya ve Çad'da çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı (2021)

Ülkelerdeki çalışan nüfusun ekonomik faaliyetlere dağılımı ülkelerin gelişim sürecine bağlı olarak yıllar içinde değişim gös-
termektedir. Ülkelerin gelişim süreçlerinde birincil ekonomik faaliyetlerde çalışan nüfus oranı düşerken ikincil ve özellikle
üçüncül ekonomik faaliyetlerde çalışan nüfus oranı yükselmektedir. İkincil ve üçüncül faaliyetlerin ekonomiye katkısı genel-
likle birincil ekonomik faaliyetlerden daha fazladır. Japonya, Almanya, Fransa, ABD ve İtalya gibi gelişmiş ülkelerde birincil
ekonomik faaliyetlerin ekonomiye katkı oranı %5'in altındadır. Az gelişmiş ülkelerde ise bu oran genellikle %10'un üstündedir.

DİKKAT

Dünyada çalışan nüfusun %26,5'i tarım, %23,1'i sanayi, %50,4'ü ise hizmet sektöründe çalışmaktadır (BM, 2021).

COĞRAFYA - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 107