Page 30 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN HARİTALARA AKTARILMASI

Eş Yükselti Eğrisi (İzohips) Yöntemi
• Deniz seviyesinden itibaren aynı yükseltiye sahip noktaların birleştirilme-
siyle elde edilen eğrilere izohips denir.
• Deniz seviyesinin altındaki alanlar da bu yöntemle gösterilebilir.
• Deniz ya da göllerde aynı derinliğe sahip noktaların birleştirilmesi ile elde
edilen eğrilere eş derinlik eğrisi (izobat) denir.

• İzohips yöntemi, yeryüzü şekillerinin gösterilmesinde en yaygın kullanı-
lan yöntemlerden biridir.
İzohipslerin Özellikleri
• İç içe çizilen kapalı eğrilerdir.
• En içteki eğri en yüksek yeri, en dıştaki eğri ise en alçak yeri gösterir (çukur alanlar hariç).

• Aynı izohips üzerindeki bütün noktaların yükselti değeri aynıdır.
• Kıyı çizgisi 0 (sıfır) metre ile gösterilir.
• 0 metre eğrisinden sonra gelen ilk eğrinin değeri izohipsler arası yükselti farkının ne kadar olduğunu gösterir.
• Eş yükselti eğrileri arası yükselti farkı (eküidistans değeri) eşittir. Eküidistans değeri, izohips haritasının ölçeğine bağlı
olarak değişir
• Eğimin fazla olduğu yerlerde izohipsler sık, az olduğu yerlerde seyrek çizilir.
• Birbirini çevrelemeyen komşu iki izohipsin yükselti değeri aynıdır.
• Bir akarsuyun her iki tarafı aynı yükselti değeri ile başlar.
• Her eğri başka bir yüksekliği gösterdiği için birbirlerini kesmez.

İzohips Haritalarında Yer Şekillerinin Gösterilmesi
• Çevresine göre yüksekte kalan yerlere tepe, iki tepe arasında kalan al-
çak yerlere boyun denir.

• Vadi ve tepelerin kenarları ile sırtların her iki tarafında kalan kısımlarına
yamaç adı verilir.
• Dağ ya da tepelerin en yüksek noktasına zirve (doruk) denir.Eş yükselti
eğrilerinde zirve nokta(.) veya üçgen(¢) ile gösterilir.

• Eğrilerin, yükseltinin arttığı yöne doğru yaptığı büklümler vadileri gösterir.

• Eğrilerin yükseltinin azaldığı yöne doğru yaptığı büklümler sırtları gösterir.

• Akarsuların taşıdığı alüvyonların akarsuların denize döküldüğü yerde bi-
rikmesi sonucu denize doğru çıkıntılar oluşur. Bu çıkıntılara delta denir.
• Deniz ve okyanus kıyılarında akarsuların denize döküldüğü ağız kısmının
karaya doğru girintiler yaparak sularla dolmasıyla haliçler oluşur.

• Akarsular tarafından yarılmış, etrafına göre yüksekte kalan düzlüklere
plato denir.
• Etrafına göre alçakta kalmış düz alanlara ova denir.

30 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT