Page 34 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

COĞRAFYA

KONU SICAKLIK
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT

SICAKLIK

Bir cismin kütlesinde bulunan enerjiye ısı, ısının çevreye yaydığı enerjiye sıcaklık denir. Sıcaklık, yeryüzünün her
yerinde aynı değerlerde değildir. Sıcaklığın dağılışını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır.

Güneş ışınlarının yere •Dünya’nın şekli
düşme açısı
•Dünya’nın günlük hareketi
•Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği
Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Faktörler Kara ve denizlerin dağılışı
Atmosfer
•Yeryüzü şekilleri (bakı, eğim vb.)
Yükselti

Güneşlenme süresi

Nem

Okyanus akıntıları

Rüzgârlar

Diğer faktörler

Güneş Işınlarının Yere Düşme Açısı
Güneş ışınlarının daha büyük açıyla geldiği alanlarda sıcaklık değerleri daha yüksek olurken daha eğik açıyla geldiği
alanlarda sıcaklık daha düşüktür. Güneş ışınlarının yere düşme açısı ise aşağıdaki faktörlere bağlı olarak değişir.
• Dünya’nın şekli: Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara gidildikçe Güneş ışınlarının yere düşme açısı
daralır, bunun sonucunda sıcaklık azalır. Buna enlem etkisi denir.
• Dünya’nın günlük hareketi: Gün içinde, Güneş ışınlarının geliş açısı sürekli değişir. Bu durum gün içinde sıcaklık
farklılığının oluşmasını sağlar.

• Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği: Güneş ışınlarının yeryüzüne düşme açısının yıl boyunca değişmesi
sıcaklığın da yıl boyunca değişmesine neden olur.
• Yeryüzü şekilleri (bakı, eğim vb.): Dağların Güneş’e dönük olan yamaçlarında sıcaklık değerleri diğer yamaca göre
daha yüksektir. Dağların iki yamacı (kuzey ve güney) arasındaki bu farklılığa bakı denir. Eğimli yüzeylerde de Güneş
ışınlarının yere düşme açısına bağlı olarak sıcaklıklar kısa mesafelerde değişebilir.
Atmosfer
Güneş’ten gelen enerjinin yaklaşık %43’lük kısmı yeryüzünü ısıtır. Güneş ışınları atmosferde dağıldığı için yeryüzündeki
sıcaklık dengelenir.
Yükselti
Troposfer katmanında genellikle yerden yükseldikçe sıcaklık azalır. Bunun nedeni, yeryüzüne yakın alanlarda yoğun
şekilde bulunan gazların yerden yansıyan ışınları daha fazla tutarak havanın ısınmasını sağlamasıdır.
Güneşlenme Süresi
Bir yerin gün içinde Güneş'i gördüğü süreyi ifade eder. Yeryüzü ne kadar uzun süre Güneş ışınlarını alırsa ısı birikimi o
kadar fazla olur.

DİKKAT

Kutup bölgelerinde 6 ay gündüz yaşanmasına rağmen Güneş ışınları eğik açılarla geldiğinden sıcaklık düşüktür.

34 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT