Page 37 - Konu Özetleri TYT Coğrafya
P. 37

BASINÇ VE RÜZGÂRLAR




                                      Rüzgârın Yönünü Etkileyen Faktörler







           Dünya’nın Eksen Hareketi                Yer Şekilleri            Basınç Merkezlerinin Konumu


        Dünya’nın Eksen Hareketi: Dünya’nın eksen hareketine bağlı olarak rüzgârlar, Kuzey Yarım Küre’de sağa; Güney Yarım
        Küre’de sola doğru sapar.
        Yer Şekilleri: Bir yerdeki hâkim rüzgâr yönü o yerdeki yeryüzü şekillerinin uzanış doğrultusuna göre oluşur.
        Basınç Merkezlerinin Konumu: Rüzgâr, yüksek basınç (YB) alanlarından alçak basınç (AB) alanlarına doğru eser.

          •  Rüzgârın belirli bir süre, belirli bir yönden esiş zamanına rüzgârın esme sıklığı denir.
          •  Bir yerde rüzgârın yıl içinde en sık estiği yöne hâkim rüzgâr yönü denir.
          •  Rüzgârın esme yönleri rüzgâr frekans diyagramında gösterilir. Bu şekillere rüzgâr frekans gülü de denir.


                                              RÜZGÂR ÇEŞİTLERİ



                   Sürekli Rüzgârlar           Mevsimlik Rüzgârlar             Yerel Rüzgârlar


                                                                        • Meltem Rüzgârları
             • Alize Rüzgârları
                                                                        • Fön Rüzgârları
             • Batı Rüzgârları             • Muson Rüzgârları
                                                                        • Akdeniz Havzasındaki Rüzgârlar
             • Kutup Rüzgârları
                                                                        • Tropikal Rüzgârlar



        Sürekli Rüzgârlar
        Dünya üzerindeki sürekli basınç merkezleri arasında yıl boyunca esen rüz-
        gârlardır.
        Alize Rüzgârları
        30° enlemlerindeki DYB alanlarından, Ekvator’daki TAB alanına doğru
        eserler. Tropikal bölgede karaların doğu kıyılarına bol miktarda yağış bırakır.
        Batı Rüzgârları
        30° enlemlerindeki DYB alanlarından, 60° enlemlerindeki DAB alanlarına
        doğru eser. 60°enlemlerinde kutup rüzgârlarıyla karşılaşır ve cephe yağışı
        oluşur.
                                                                                 Sürekli rüzgârlar
        Kutup Rüzgârları
        90° enlemlerindeki TYB alanlarından, 60° enlemlerindeki DAB alanlarına doğru eser. Soğuk ve kuru rüzgârlardır.
        Mevsimlik (Muson) Rüzgârlar
        Yaz ve kış mevsimlerinde karalarla denizler arasında esen ters yönlü
        rüzgârlardır. Yıl içinde Asya Kıtası ile Hint Okyanusu’nun farklı ısınmasına
        bağlı olarak meydana gelir. En tipik hâliyle Güneydoğu Asya kıyılarında
        etkilidir.
        Yaz Musonu: Denizden karaya doğru eser ve genellikle kara üzerine bol
        miktarda yağış bırakır.
        Kış Musonu: Karadan denize doğru estiği için genellikle yağış getirmez.
                                                                                 Muson rüzgârları
        COĞRAFYA - TYT                                                             MEBİ KONU ÖZETLERİ       37
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42