Page 40 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

NEM VE YAĞIŞ

Çiy: Sıcaklık 0°C’nin üzerinde iken hava kütlesindeki nemin yerdeki soğuk cisimler üzerinde su damlacıkları şeklinde
yoğuşması ile oluşur.

Kırağı: Sıcaklık 0°C'nin altında iken hava kütlesindeki nemin yerde çok soğumuş otlar, ağaç dalları, teller vb. cisimler
üzerinde buz kristali şeklinde yoğuşması ile oluşur.

Kırç: Sıcaklığın aşırı derecede düştüğü günlerde rüzgârlı hava içindeki nemin cisimler üzerinde yoğuşması ile oluşur. İğne
taneleri şeklinde cisimleri tamamen kaplayan buz katmanları hâlinde görülür.

Çiy Kırağı Kırç
YAĞIŞLAR
Hava kütlesinin bağıl nem oranının %100’e ulaşması ile birlikte hava kütlesi içerisindeki nem yoğuşur. Yoğuşma anındaki
sıcaklık 0°C'nin üzerinde ise sıvı, altında ise katı şekilde yağışlar meydana gelir.

Yağmur: Sıcaklık 0°C’nin üzerinde iken nemin su damlacıkları şeklinde yoğuşması
ve yere düşmesiyle oluşan yağış türüdür.

Kar: Havadaki su buharının yoğuşarak yer çekiminin etkisiyle buz kristalleri
şeklinde yere düşmesi sonucu oluşur. Sıcaklık 0°C’nin altında iken su buharı
doğrudan buz kristallerine dönüşür.
Dolu: Kümülonimbüs gibi kalınlığı fazla olan bulutlarda oluşur. Bu bulutların Yağış çeşitleri
tabanı ile tavanı arasındaki yüksek sıcaklık farkı ve bulut içindeki karmaşık hava
hareketleri dolu yağışlarının oluşumunda etkilidir.

OLUŞUM BİÇİMİNE GÖRE YAĞIŞLAR

Yükselim (Konveksiyonel) Yağışları
Isınan hava kütlesi, gün içinde yukarıya doğru yükselir. Yükselen bu hava
kütlesinin sıcaklığı azaldığı için belirli bir yükseltiden itibaren yoğuşma başlar.
Hava kütlesi içerisindeki nem, genellikle öğleden sonra kısa süreli sağanak
yağışlar şeklinde yeryüzüne geri döner.

DİKKAT
Yükselim yağışları Ekvator çevresinde yıl boyunca oluşur. Ayrıca orta kuşak karalarının iç kesimlerinde ilkbahar ve yaz
mevsimlerinde görülür.

Yamaç (Orografik) Yağışları

Nemli bir hava kütlesi, bir dağın yamacı boyunca yükselir. Yamaç boyunca
yükselen hava kütlesinin sıcaklığı azalır. Belirli bir yükseltiden itibaren yoğuşma
başlar. Hava kütlesi içerisindeki nem, yamaç boyunca yağış şeklinde yeryüzüne
geri döner.

DİKKAT
Bu tür yağışlar, kıyıya paralel uzanan sıradağların denize bakan yamaçlarında fazlaca görülür. Bu yağış oluşumu Gü-
neydoğu Asya ve Karadeniz’in kıyı kuşağında yaygındır.

40 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT