Page 45 - Konu Özetleri TYT Coğrafya
P. 45
COĞRAFYA
KONU TÜRKİYE İKLİMİ
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT
TÜRKİYE İKLİMİ
TÜRKİYE İKLİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Türkiye’nin iklim özelliklerinin ortaya çıkmasında; Ekvator’a göre bulunduğu yarım küre, orta kuşakta yer alması, yarımada
ülkesi olması, dağlarının kıyıya uzanış doğrultusu, yükselti, çevresindeki basınç merkezleri gibi mutlak ve göreceli konum
faktörleri etkili olmuştur.
Mutlak konuma bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlar şunlardır:
• Ilıman iklimler görülür.
• Akdeniz iklim kuşağında yer alır.
• Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
• Cephe yağışları ve batı rüzgârları etkilidir.
• Güneş ışınlarını hiçbir zaman dik açıyla almaz.
• Kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı düşürür, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı artırır.
• Bakı etkisi nedeniyle güneye bakan yamaçlar, kuzeye bakan yamaçlardan daha sıcaktır.
Göreceli konuma bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlar ise şunlardır:
• Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesine bağlı olarak iklim özellikleri kısa mesafelerde değişir.
• Etrafındaki denizlerin etkisiyle kıyılarda denizel iklim, iç kesimlerde ise karasal iklim özellikleri yaşanır.
• Yükselti genel olarak kıyılardan iç kesimlere ve batıdan doğuya doğru arttığı için sıcaklıklar bu doğrultularda azalmak-
tadır.
• Torosların ve Kuzey Anadolu Dağları’nın kıyıya paralel uzanması iç bölgelerde kurak iklim şartlarının yaşanmasında
etkili olmuştur.
TÜRKİYE’DE SICAKLIK
Sıcaklık genel olarak; enlem etkisiyle güneyden kuzeye, karasallık ve yükselti etkisiyle kıyılardan iç kesimlere, yükselti
etkisiyle batıdan doğuya doğru azalmaktadır.
Yıllık ortalama sıcaklık dağılışı
• En düşük sıcaklıklar, Anadolu’nun doğu ve kuzeydoğusunda
görülür.
• En yüksek sıcaklıklar, Anadolu’nun güneydoğusu ile Akde-
niz ve Güney Ege kıyılarında görülür.
• Karadeniz kıyılarındaki sıcaklık değerleri denizellik etkisiyle
Anadolu’nun iç kesimlerinden ve doğusundan daha yüksek-
tir. Bu durum sıcaklık-enlem ilişkisine terstir.
Türkiye yıllık ortalama sıcaklık dağılışı haritası
Ocak ayı sıcaklık dağılışı
• En yüksek sıcaklıklar, enlem ve denizellik etkisine bağlı ola-
rak Akdeniz ve Güney Ege kıyılarında görülür.
• En düşük sıcaklıklar, karasallık ve yükseltinin etkisine bağlı
olarak Türkiye’nin doğu ve kuzeydoğusunda görülür.
• Sıcaklıklar güneyden kuzeye doğru azalır. Karadeniz kıyıla-
rında denizelliğin etkisinden dolayı enlem ilişkisine ters şekil-
de tekrar artar.
Türkiye ocak ayı gerçek sıcaklık ortalaması haritası
COĞRAFYA - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 45
