Page 49 - Konu Özetleri TYT Coğrafya
P. 49
COĞRAFYA
KONU YERLEŞME VE TÜRKİYE’DE YERLEŞMELER
ÖZETİ
TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT TYT
YERLEŞME VE TÜRKİYE’DE YERLEŞMELER
YERLEŞMELERİN GELİŞİMİ
• Paleolitik (Yontma Taş) Çağ’ın başlarında tatlı su kaynaklarına yakın olan mağara, ağaç kovuğu vb. doğal barınaklar
mesken olarak kullanılmıştır.
• Neolitik Çağ’da yerleşik hayata geçen insan, tarım ve hayvancılıkla uğraşmıştır. Barınma ihtiyacını karşılamak üzere
kerpiç, taş, kamış gibi doğal malzemeleri kullanarak ilk meskenlerini inşa etmiştir.
• Tarım faaliyetleri, besin kaynaklarının yanı sıra nüfusta da belirgin bir artış sağlamıştır. Artan nüfusa bağlı olarak ilk
yerleşmeler köylere dönüşmüştür.
• İnsanların ilk dönemlerdeki yerleşim alanı seçimlerinde su kaynaklarının varlığı, korunaklı olması, barınak ve alet yapı-
mı için kullanılacak malzemenin bulunması, av hayvanlarının varlığı, tohum ve meyve bolluğu, iklim şartlarının elverişli
olması, verimli tarım arazisinin bulunması gibi özellikler etkili olmuştur.
• Zamanla tarım ve ticaret merkezi hâline gelen köylerde yerleşim alanlarının genişlemesiyle ilk şehirler ortaya çıkmıştır.
• Yeryüzünde yerleşme alanlarının dağılışı düzenli değildir. Bazı bölgelerde yerleşmeler yoğunken bazı bölgelerde sey-
rektir ya da hiç yoktur.
• Su yüzeyleri, yüksek ve engebeli araziler, buzullar, kurak alanlar, ormanlar ve bataklıklar yerleşmeleri sınırlandıran
alanlardır.
YERLEŞMELERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
İnsanların yaşadığı (sosyal ortamlar vb.) ve çeşitli ekonomik faaliyetlerde bulunduğu alanların (iş yerleri vb.) tümüne
yerleşme denir.
YERLEŞMELERİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DOĞAL FAKTÖRLER BEŞERÎ FAKTÖRLER
• İklim • Tarım
• Bitki Örtüsü • Sanayi
• Yeryüzü Şekilleri • Teknoloji • Savaşlar
• Toprak Yapısı • Turizm • Göçler
• Su Kaynakları • Ticaret
• Jeolojik Yapı • Ulaşım
• Kara ve Denizlerin Dağılışı • Madencilik
İklim: Sıcaklık ve yağış koşullarının elverişli olduğu alanlar, insanların yerleşip
yaşaması için uygundur. Ancak kurak iklim bölgeleri ve sıcaklığın çok düşük
olduğu alanlarda yerleşmeler sınırlıdır.
Soğuk iklim bölgelerinde yerleşmeler
seyrektir.
Bitki Örtüsü: Bitki örtüsünün çok gür olduğu ormanlık alanlar yerleşme için
elverişli değildir. Gür orman alanlarının ekonomik faaliyetleri ve ulaşımı olumsuz
Gür ormanlar yerleşmeyi etkilemesi yerleşmeyi sınırlandırır.
sınırlandırmaktadır.
COĞRAFYA - TYT MEBİ KONU ÖZETLERİ 49
