Page 52 - Konu Özetleri TYT Coğrafya

YERLEŞME VE TÜRKİYE’DE YERLEŞMELER

Şehir Yerleşmeleri

Nüfusun kırsal yerleşmelerden fazla olduğu, tarım dışı ekonomik faaliyetlerin ön plana çıktığı, yatay ve dikey olarak
büyüyen yerleşmelere şehir (kent) denir.

Nüfusun fazla; sanayi, ticaret, ulaşım, turizm gibi faaliyetlerin çeşitli olması şehir yerleşmelerini kırsal yerleşmelerden
ayıran en önemli özelliklerdir.

Nüfus Miktarına Göre Şehirler
Nüfusu;

• 10.000 ile 100.000 arasında ise küçük şehir,
• 100.001 ile 500.000 arasında ise orta büyüklükte şehir,
• 500.001 ile 1.000.000 arasında ise şehre büyük şehir,
• 1.000.000’dan fazla nüfusa sahip ise metropoliten şehir
adı verilir.

Türkiye'de şehir yerleşmelerinin sıklığı haritası

FONKSİYONLARINA (İŞLEVLERİNE) GÖRE ŞEHİRLER

Ülkenin ya da bölgenin yönetim merkezlerinin bulunduğu şehirlerdir. Örnek: Ankara, Tokyo,
İdari şehirler
Paris, Roma ve Kahire
Genellikle nüfusu 100.000’in altında olan şehirlerde tarım sektörünün etkileri gözlenir. Bu
Tarım şehirleri
şehirlerde tarıma dayalı bazı küçük sanayi kolları da bulunabilmektedir.
Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan, çalışan nüfusun büyük çoğunluğunun sanayi sektöründe
Sanayi şehirleri
istihdam edildiği şehirlerdir. Örnek: Manchester, Düsseldorf, Detroit, İstanbul ve Bursa
Bilim, sanat ve eğitim gibi çeşitli kültürel etkinlikler ön plandadır. Örnek: Oxford, Kahire,
Kültür şehirleri
İstanbul, İzmir ve Eskişehir
Genellikle kömür, petrol, demir, bor gibi önemli madenler çıkarılmaktadır. Örnek: Essen,
Maden şehirleri
Kerkük, Batman, Zonguldak ve Soma
İnsanların önemli bir kısmı, gelirlerini turizm ve onun çeşitlendirip desteklediği iş kollarından
Turizm şehirleri
sağlar. Örnek: Paris, Roma, İstanbul, Antalya, Bodrum, Çeşme ve Ürgüp
Ana işlevin ticaret olduğu şehirlerdir. Ticaretin bir şehirde gelişebilmesi için öncelikli olarak
Ticaret şehirleri
şehir, önemli ulaşım yolları üzerinde bulunmalıdır. Örnek: New York ve İstanbul
Hinterlandı geniş olan ve ticaretin genellikle deniz ulaşımı ile yapıldığı şehirlere denir. Örnek:
Liman şehirleri
Rotterdam, Amsterdam, Marsilya, İstanbul, İzmir ve Mersin
Büyük askerî birlikler bulunmaktadır. Bu birliklerde binlerce askerin beslenme, barınma ve
Askerî şehirler
sosyal ihtiyaçlarının karşılanması gerekir. Örnek: Sarıkamış ve Eğirdir
Bir veya birden fazla dinî inancın merkezi ya da önemli dinî eserlerin bulunduğu şehirlerdir.
İnanç şehirleri
Örnek: Mekke, Medine, Kudüs ve Roma
Meskenler

Taş Meskenler: Özellikle kalker, granit, andezit, bazalt gibi kayaçların
fazla olduğu yerlerde bulunur. Türkiye’de Akdeniz iklim bölgesinde,
Doğu Anadolu, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’daki volkanik
arazilerin çevresinde görülür.

Taş mesken

52 MEBİ KONU ÖZETLERİ COĞRAFYA - TYT