Page 152 - Konu Özetleri TYT Fizik

YAY DALGALARININ HIZI VE YANSIMASI

Periyodik dalga nedir? Nasıl üretilir?

yukarı
yukarı
Bir ucu sabit bir noktaya bağlanan yay gerildikten sonra yayı geren el, yay
doğrultusuna dik olacak şekilde, sürekli, eşit zaman aralıklarında yayı yuka-
rı, aşağı hareket ettirerek yayda oluşturduğu titreşimler yay üzerinde genlik-
Atmanın
aşağı
ilerleme yönü leri ve dalga boyları eşit olan dalgalar oluşturur.
Bu dalgalara periyodik dalga denir ve dalga enine dalga olarak adlandı-
rılır.

dalga boyu (λ)

Bir ucu sabit bir noktaya bağlanan yay gerildikten sonra yayı geren el, yay
doğrultusunda yayı sıkıştırıp serbest bırakıp bunu eşit zaman aralıklarında
tekrarlarsa yay doğrultusunda ilerleyen dalgalar gözlenir.
Dalga kaynağının titreşim yönü dalganın ilerleme yönünde ise bu tür dalga-
lara da boyuna dalga denir.

Sarmal Yayda Atmanın (Dalganın) Hızı Nelere Bağlıdır?

Birim uzunluğunun kütlesi μ olan bir yay F kuvveti ile gerilirse yay üzerinde

oluşturulan bir atmanın (dalganın) hızı v = F bağıntısı ile belirlenir.
µ
F: yayı geren kuvvet
m
µ=
: yayın boyca yoğunluğu
L
m: yayın kütlesi
L: yayın boyu

Hız ortamın özelliğine göre değişir. Buna göre,
2
hafif yay
Eşit büyüklükte kuvvetlerle gerilen hafif bir yayda oluşturulan dalgaların hızı,
ağır yaydaki dalgaların (atmaların) hızından büyüktür.
ağır yay

PÜF NOKTA
Bir ortamda ilerleyen dalgaların hız büyüklüğü sadece or-
tam özelliklerinin değişiminden etkilenir.

152 MEBİ KONU ÖZETLERİ FİZİK - TYT