Page 88 - Öğretim Programı Okuryazarlığı Öğretmen Rehber Kitabı

Öğretim Programı Okuryazarlığı

Derecelendirme Ölçekleri (Rubrik) Bütüncül dereceli puanlama anahtarı, genel süreci
veya ürünü bir bütün olarak parçaları dikkate almadan
Derecelendirme ölçekleri, performansı tanımlayan kri-
terleri içeren puanlama rehberidir. Herhangi bir çalış- puanlamasıdır. Grup veya genelle ilgili kararlar alına-
manın puanlanması için geliştirilmiş ölçütleri içeren bir caksa bütüncül puanlama daha uygundur. Bütüncül
araçtır. Performansın değişen boyutlarını dikkate alarak puanlama süreçten daha çok sonuçla ilgilidir. Sonuç-
puanlama yapmak amacı ile kullanılan dereceleme öl- lar yani ürünler toplam puan üzerinden değerlendirilir.
çekleri, öğrencinin bir kavrama ilişkin bilgisini ortaya Analitik dereceli puanlama anahtarı, performans veya
koyması veya bir ödevi yapmasına ilişkin olarak yeter- ürünün parçalarının ayrı ayrı puanlanmasını, sonra da
lilik düzeyini belirlemeye yönelik bir sistemdir. Dereceli bu puanları toplayarak toplam puanın hesaplanmasını
puanlama anahtarı geliştirilirken öncelikle aracın hangi gerektirir. Bireye yönelik veya bireysel performans ile
amaçla geliştirildiği belirlenmelidir. İkinci aşamada, ya- ilgili değerlendirme yapılacaksa analitik puanlama daha
pılacak üründe nelerin değerlendirileceği açıkça ortaya uygundur. Üründen daha çok süreçle ilgili olan analitik
konularak yeterlilik düzeylerine karar verilmelidir. Üçün- puanlamada ürünlerin farklı boyutları farklı puanlanarak
cü aşamada, çalışmanın ölçmeye çalıştığı davranışlar, değerlendirilir. Analitik dereceli puanlama anahtarların-
ürünler ya da becerilerin anahtarı oluşturulmalıdır. Dör- da ürün veya süreç bütün detayları ile ele alınır.
düncü aşamada davranış, ürün ya da her bir becerinin Gerek bütüncül gerekse analitik dereceli puanlama
yeterlilik düzeyi için kriterler yazılmalıdır. Yeterlilik dü- anahtarları hazırlanırken özellikle şu hususlara dikkat
zeylerini ifade eden kriterler iyi ayırt edilmelidir.
etmek gerekir:
Dereceli puanlama anahtarları çalışmaya başlama- • Dereceli puanlama anahtarlarında çok genel ölçüt-
dan önce hazırlanır. Öğrenci yaptığı çalışmanın hangi ler kullanılmamalıdır.
kriterlere göre değerlendirileceğini bilmelidir. Bu du-
rumda, öğrenciye çalışmanın nasıl yapılacağı ve ça- • İşlevsel olmayan detaylara yer verilmemelidir.
lışmada nelerin bulunması gerektiği ile ilgili rehberlik • Sınırlı sayıda boyuta ya da özelliğe odaklanılmamalıdır.
edilmiş olur. Dereceli puanlama anahtarında belirti- • Anahtar nitelikte, öğretilebilir ve ölçülebilir ölçütler
len ölçütlere göre hareket etmek, öğretmen, öğrenci kullanılmalıdır.
ve veli için şu kazanımları sağlar: • Tanımlayıcılar dikkatlice seçilmelidir.
• Öğretmen ve öğrenci için açık bir kalite tanımı verir. • Dörtlü bir performans düzeyi kullanmak daha işlev-
• Öğrenciler derecelendirme ölçeği kullandıkça, üret- seldir.
tikleri ürünün sorumluluğunu daha fazla duyar. • Düzeyler arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışıl-
• Öğretmenlerin puanlama için harcadıkları zama- malıdır.
nın azalmasına katkıda bulunur. • Gerektiğinde, dereceli puanlama anahtarının ölçüt-
• Öğretmenlerin öğrenci çalışmalarını değerlendir- lerinin belirlenmesi sürecine öğrencilerin de katılımı
meleri kolaylaşır. sağlanmalıdır.
• Öğrencilere bir ödevi yaparken kendi performan- Aşağıda dereceli puanlama anahtarına yönelik örnek
sının değerlendirebilecekleri standartlar ve kri- bir şablon sunulmuştur:
terler sağlar.

Puan Ölçütler
Performansı en yüksek seviyede göstermeye yönelik ölçütler yer alır.
3 puan (yüksek) Verilen problem durumu tam olarak anlamıştır.
Yanıt, maddenin gerektirdiği şekilde açık, eksiksiz ve doğrudur.

Performansı orta seviyede göstermeye yönelik ölçütler yer alır.
2 puan (orta) Verilen problem durumunu kısmen anlamıştır.
Yanıt, eksik veya belirsiz bazı çalışmalar içerebilir.

Performansı en düşük seviyede göstermeye yönelik ölçütler yer alır.
1 puan (düşük)
Verilen problem durumunu anlamamıştır.
86