Page 236 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Z iya Gökalp
ZİYA GÖKALP

(1876-1924)

Hayatı ve Eserleri

23 Mart 1876’da Diyarbakır’da doğmuştur. Asıl adı Mehmet Ziya’dır. Babası Diyarbakırlı Tevfik Efendi,
annesi Zeliha Hanım’dır. Son devir fikir hayatının önemli şahsiyetlerinden olan Gökalp, bilgisini ve
kültürünü çocuk yaşlarından başlayarak aile içinden, okullardan, hocalarından, siyasî çevresinden ve
Doğulu ve Batılı fikir adamlarının eserlerinden elde etmiştir. Meşrutiyet’in ilânından sonra İttihat ve
Terakkî’nin Diyarbakır şubesini 1908’de kurmuştur. 1912’de Ergani, 1923’te Diyarbakır milletvekili
olarak seçilen Ziya Gökalp 25 Ekim 1924’te vefat etmiştir.
Kızıl Elma, Yeni Hayat şiir; Türk Medeniyeti Tarihi, Türkleşmek-İslamlaşmak-Muassırlaşmak, Türkçülüğün
Esasları araştırma-inceleme, Altın Işık masal türündeki eserlerinden bazılarıdır.

Türkçeye Katkıları

• İlk Türk sosyologtur.
• Türk milliyetçiliği düşüncesini sistemleştirmiştir.

• Yazılarını Genç Kalemler dergisinde yayımlamıştır.
• Türkçenin sadeleşmesi hareketinin öncülerindendir.

• Dilde sadeleşmenin yabancı sözcüklerin tasfiyesiyle değil, yabancı dile ait kuralların tasfiyesiyle
olacağını belirtmiştir.

• Selanik’te bulunduğu yıllarda İttihat ve Terakkî İdâdîsinde ve Beyaz Kule’de toplanan gençlere
“Yeni Lisan” akımı hakkında bilgi vermiştir.
• Türk milliyetçiliği ile ilgili düşünceleri ile Atatürk’ü etkilemiştir.

“Yeni Lisan” hareketi, Genç Kalemler'in hayata geçirdiği dilde sadeleşme hareketidir. Bu
hareketi başlatanlar Ziya Gökalp’in de aralarında olduğu ve Genç Kalemler dergisi etrafında
toplanan ve dönemin Türkçülük hareketini yürüten sanat ve fikir adamlarıdır.

234 Türkçeyi Etkili Kullananlar