Page 78 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

D adaloğlu
DADALOĞLU

(?-1868)

Hayatı ve Eserleri

Avşar (Afşar) boyuna mensup Dadaloğlu, Çukurova’da konargöçer Türkmen toplulukları arasında
yetişmiş bir saz şairidir. Asıl adı “Veli” olan şairin mahlası, bir Türkmen aşireti olan “Dadalı”dan gelir.
XVIII. yüzyılın son çeyreğinde doğduğu tahmin edilmektedir. Babasının adı Âşık Musa’dır. Öğrenimi
ve halk şiiri geleneğindeki ustası hakkında bilgi olmamakla birlikte bu konularda babasından yardım
aldığı söylenebilir. Dadaloğlu, göçebe boyların farklı yerlere yerleştirilmesini amaçlayan iskân
politikası konusunda Osmanlı Devleti’yle ayrılıklar yaşamıştır. Bu doğrultuda söylediği epik şiirlerin
yanı sıra güzele ve güzelliklere karşı duygularını lirik şiirlerle ifade etmiştir. Şiirlerinin tamamına yakını
sözlü gelenekten günümüze ulaşmıştır.

Türkçeye Katkıları

• Şiirlerini doğal, sade ve içten bir Türkçeyle söylemiştir.
• Türklerin millî ölçüsü olan hece ölçüsünü kullanmıştır.

• Yaşadığı yörenin ağız özelliklerine şiirlerinde sıkça yer vermiştir.
“Garipçe garipçe öten ibili
Acap göçtü m’ola Avşar illeri
Alabel bahçesi güzel konalga
Açtı m’ola Ilıca’nın gülleri”

(acap: Acaba. ibili: İbibik kuşu. konalga: Göçebelerin göç sırasında konakladığı otlak ve sulak yer.)
• Şiirlerinde pek çok coğrafi yerin adını zikretmiştir (Halep, Akdeniz, Çukurova, Orta Toroslar,
Elbistan, Binboğa, Seyhan, Ceyhan, Orta Anadolu, Uzun Yayla vb.).

• Sözlü geleneğin hâkim olduğu bir coğrafyada yetişen şair, şiirlerinde atasözlerine yer vermiştir.
“Aslı kurt yavrusu gene kurt olur.”, “Yalnız taştan duvar olmaz yıkılır.”, “Gönülden gönüle yol gider
derler.”, “Kab’ağacın gürlemesi dalınan.” vb.

• Şiirlerinde teşbih, istiare, mecazımürsel, telmih, teşhis, intak vb. edebî sanatları konuşma dilinin
doğallığı içinde ustaca kullanmıştır.

“Kır at der ki ben atların başıyım
Yiğitler elinde serdar kuşuyum
Der yerde can kurtaran kişiyim
Dadaloğlu, 1984 yılında Bakanlar
Üzengi böğrümü yirdiği zaman” Kurulu kararıyla “ulusal şair” ilan
edilmiştir.

76 Türkçeyi Etkili Kullananlar