Page 90 - Türkçeyi Etkili Kullananlar

Etkinlik

3. Aşağıda Seyahatnâme’den alınmış atasözlerine yer verilmiştir. Bu atasözlerinin
günümüzdeki kullanım şeklini ve anlamını tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK Güncel Türkçe
Sözlük’ten kontrol ediniz.

Atasözü Günümüzdeki Şekli Anlamı
“Evdeki hisâb bâzâra uymaz.”

“Başına gelen başmakçı eder.”

“Öküz öldü, boyunduruk kırıldı.”

“Da’vâcın kadı, yarıcun Allah ola.”

4. Aşağıdaki parçayı okuyunuz. Parçadan hareketle soruları cevaplayınız.

Özgün Metin
“Evvelâ bâğları ve bâğçeleri firâvândır. Eyle âbdâr meyveleri olur kim eriğini sâ’ir diyârlara
götürseler henüz halâveti bâkî olup tûl-ı zamânda fevâkihesinin lezzetine aslâ tağayyür
gelmezdir. Ve bu şehrin etrâfında müşebbek bostânlar ve bâğ ve hadîka-i gülistânlar içre
cârî âb-ı revânları var ve her köşe-i ireminde olan bülbüllerin nağamât-ı hoş-elhân-ı asvât-ı
hazînleri âdeme rûh-efzâ safâlar verir. Gerçi bâğları ma‘mûrdur, ammâ şehri ol kadar ma‘mûr
u müzeyyen değildir. Ve nehr-i Tuna’nın bu kal‘a önünde karşusu Baçka vilâyeti sahrâsıdır.”
(Seyahatnâme)
Günümüz Türkçesi
Öncelikle bağ ve bahçeleri çoktur. Öyle taze meyveleri olur ki eriğini başka diyarlara
götürseler tatlılığı kalır ve uzun zaman meyvelerinin lezzeti asla bozulmaz. Bu şehrin
etrafında ağ gibi örülü bostanlar, bağ ve gül bahçelerinin içinde akan akarsuları vardır. İrem
(Bağı’na benzer) her bir bahçesinin köşesinde bülbüllerin hazin sesleriyle söyledikleri güzel
nağmeleri insanın canına can katan huzurlar verir. Gerçi bağları imar edilmiştir ama şehir o
kadar bayındır ve süslü değildir. Tuna Nehri’nin bu kale önünde karşısı Baçka vilayeti ovasıdır.

88 Türk Dili ve Edebiyatı