Page 109 - Tarih Sınıf İçi Değerlendirme Öğretmen Rehber Kitabı

ÖĞRETMEN REHBER KİTABI

SINIF İÇİ DEĞERLENDİRME ÖRNEĞİ 14

PROJE
OSMANLI’DA TOPRAK MÜLKİYETİ VE ÇİFTHANE SİSTEMİ

Yönerge:
Sevgili öğrenciler, bu projede sizden Osmanlı Devleti’nde devletin toprak üzerindeki mülkiyeti ve çifthane siste-
minin zirai üretimin sürdürülmesindeki rolünü araştırıp, topraktan nasıl faydalanıldığını değerlendirmeniz beklen-
mektedir. Bu projeyi gerçekleştirirken aşağıdaki adımları takip etmeniz size kolaylık sağlayacaktır.
Çalışmaya başlamadan önce şunlara dikkat etmelisiniz:
• Bir çalışma planı oluşturunuz, bu planda yapılacak işleri ve çalışma takviminizi belirtiniz.

• Kullanacağınız kaynakları belirleyiniz.
• Ihtiyaç duyduğunuzda öğretmeninize danışabilirsiniz.
Çalışmanızı yaparken şunlara dikkat etmelisiniz:
• Birinci bölümde Osmanlı toprak sisteminin gelişmesinde rol oynayan etkenler ortaya konur. Bu bağlamda;
 İslam hukuku,
 Eski Türk gelenekleri,
 Selçuklu toprak sistemi,
 Roma-Bizans toprak sistemi,
 Sasani-İran toprak sistemi,
 Abbasi toprak sistemi hakkında
araştırma yapılması beklenir.

• Ikinci bölümde Osmanlı Devleti’nde kullanım ve mülkiyet esaslarına göre toprağın bölümleri incelenir. Bu amaçla
aşağıdaki soruların cevapları araştırılır:
 Miri arazi nedir? Miri arazinin özellikleri nelerdir? Miri Arazi’yi oluşturan topraklar nelerdir? Bu amaçla;

✓ Dirlik arazi nedir? Kaça ayrılır? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
✓ Paşmaklık arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
✓ Yurtluk-ocaklık arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?

✓ Arpalık arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
✓ Mukataa arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
✓ Malikane arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
sorularına yanıt aranmalıdır.
 Mülk arazi nedir? Mülk arazinin özellikleri nelerdir? Mülk Arazi’yi oluşturan topraklar nelerdir? Bu amaçla;
✓ Öşrî arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
✓ Haracî arazi nedir? Bu araziden sağlanan faydalar nelerdir?
sorularına yanıt aranmalıdır.
 Vakıf arazi nedir? Vakıf arazinin gelirlerinden hangi alanlarda faydalanılır?
• Üçüncü bölümde “çifthane sistemi”yle ilgili araştırma yapılması beklenir. Bu maksatla;
 Çifthane sisteminin uygulanmasıyla miri toprakların işletilmesi arasındaki ilişki ortaya konur.
 Arazilerin boş kalmaması ve tarımsal üretimde sürekliliğin sağlanmasında çifthane sisteminin katkısı incelen-
melidir.

109