Page 113 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA CENTİLMENLİK ÜNİTE 9

Fair play kavramı ilk olarak “fırsat eşitliğini korumak” anlamında, 16. yüzyıl sonlarında William
Shakespeare (Vilyım Şekspir) tarafından kullanılmıştır. Spor diline 18. yüzyılda girmiştir. Çünkü
sportif etkinliklerde gözlenen erdemsiz davranışlar, etik değerlerin sistematikleştirilmesini ve
belirli kurallara bağlanmasını gerekli kılmıştır. Bu nedenle de fair play kurallarını belirleyen ve
denetleyen kurumlar oluşturulmuştur. Bu çerçevede çalışan kurumların başında Uluslararası
Olimpiyat Komitesi (IOC) çatısı altında faaliyet gösteren ve atanmış üyelerden oluşan Uluslara-
rası Fair Play Konseyi (CIFP) gelmektedir.

Türkiye’de Fair Play Komisyonu Millî Olimpiyat
Komitesi (TMOK) tarafından 17 Kasım 1981’de
oluşturulmuştur. TMOK komisyonun kurulduğu ta-
rihten bu yana fair play olgusunun ülke genelin-
de yaygınlaştırılması amacıyla “Türkiye Fair Play
Ödülleri” verilmektedir. Böylece fair playin toplu-
mumuza bir yaşam tarzı olarak benimsetilmesi yo-
lunda çaba harcanmaktadır (Görsel 9.6). Görsel 9.6: TMOK 11. Uluslararası Fair Play Karikatür
İnsanlık tarihinin erken dönemlerinden bu yana Yarışması 1.si Önder Önerbay’ın karikatürü
sportif başarıyı dışardan müdahaleyle haksız bir şekilde etkileme düşüncesi hep var olmuştur.
Bununla beraber dünyada yaşanan ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel değişmeler sportif
davranışı ve etik değerleri etkilemiştir. Başarılı olmak isteyen bireylerin “Her ne pahasına olursa
olsun kazanmalıyım.”, “Kaybetmek her şeyin sonudur.” şeklindeki düşünce tarzı, etik değerlerin
yıpranmasına neden olmaktadır (Görsel 9.7). Böylesi bir yaklaşım, başarıya giden yolda her türlü
çirkin girişimi (şike, doping, şiddet vb.) olağan saymakta, kural ihlalleri başarıda rol oynamışsa
göz ardı edilmekte ve kural ihlallerine meşruiyet kazandırmaktadır.

Görsel 9.7: Kazanma hırsı, etik değerlerin yıpranmasına ve centilmenlik dışı davranışlar sergilenmesine neden olabilmektedir.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 111