Page 21 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPOR PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ VE PROBLEM ALANLARI ÜNİTE 1

1.2. SPOR PSİKOLOJİSİNDE PROBLEM ALANLARI

Spor psikolojisi sporcuların duygu, düşünce ve davranışlarını açıklamaya çalışan ve bu açıkla-
malar çerçevesinde sporcu, takım ve antrenörlerin performanslarına katkı sağlamak için uğra-
şan bir bilim dalıdır. Günümüzde “herkes için spor” anlayışının gelişmesiyle spor psikolojisinin
alanı da genişlemiş, egzersiz ve sağlık için spor yapan bireylerin de psikolojik gelişimine katkı
sağlamak amacıyla çalışmalar yapılmaya başlanmıştır.

Sporcuların fiziksel kapasitelerinin de bir sınırı olduğu bilinmektedir. Yapılan teknik, taktik ve
kondisyon antrenmanları bir noktaya kadar sporcuların performanslarını artırabilmektedir.
Spor psikolojisi bu noktada sporcuların fiziksel kapasitelerini daha iyi kullanabilmeleri için
yapılan çalışmaları içerir. Bu sayede bir sporcunun veya takımın potansiyelindeki performansa
ulaşmasına katkı sağlar. Sporcuların psikolojik özellikleri hakkında bilgi edinilmesi ve antrenman
programlarına psikolojik faktörlerin de eklenmesiyle sporcu gelişiminde daha bütüncül bir
yaklaşım sergilenebilmektedir. Örneğin güreşe yeni başlamış bir sporcunun temel hareketleri
öğrenmesi, fiziksel kapasitesini artırması gibi becerilerin yanında stres ile baş etme ve kendine
güven gibi becerileri de öğrenmesi önemlidir.
Spor psikolojisi modern sporun ayrılmaz bir parçası olarak görülür ve aşağıdaki problem
alanlarında çalışmalar yapar:
Performans artırıcı uygulamalar: Sporcuların en üst düzeyde performans gösterebilmelerini
sağlamaya dönük hazırlanan zihinsel-psikolojik antrenman programlarıdır. Bu programlar
sayesinde sporcuların kendine güven, motivasyon ve stresle başa çıkabilme gibi becerilerinin
gelişmesi beklenmektedir. Örneğin bir jimnastikçinin hareketlerini zihninde canlandıracağı
imgeleme çalışmalarıyla sporcunun hareketleri daha iyi yapması ve performansının artması
hedeflenir.
Teknik öğretimi hızlandırıcı uygulamalar: Spor-
cuların uğraştıkları spor dalına özgü hareketle-
rin öğretilmesinde kullanılan fiziksel ve zihinsel
antrenman teknikleri incelenir. Diğer taraftan
da sporcuların duygusal ve zihinsel tepkilerinin
sportif becerilerine etkisi ile ilgili konularda çalış-
malar yapılır. Örneğin badmintona yeni başlayan
sporcuların temel vuruş tekniklerini öğrenmesin-
de en kolay ve en uygun antrenman tekniklerinin
neler olduğu araştırılır (Görsel 1.2).

Görsel 1.2: Badminton sporcusu
Performansın Önündeki Ruhsal Engellemeleri Kaldırmaya Yönelik Uygulamalar: Bireylerin spor-
tif etkinliklere katılımını engelleyebilecek stres, korku, kaygı gibi duygusal faktörler araştırılır.
Bireye buna benzer durumlarla baş edebilmesi için gerekli tekniklerin öğretilmesi gerektiğiyle
ilgilenilir. Örneğin sporcunun sakatlık esnasında ve sonrasında yaşayabileceği duygusal sorun-
larla baş edebilmesi için çalışmalar yapılır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 19