Page 88 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ ÜNİTE 7 ÜNİTE 7 SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ

7.1. GRUP KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ DÜŞÜNELİM YAZALIM

1. Grup Kavramı Şekil 7.1’de verilenlerin ışığında yeni oluşturulacak bir hentbol millî takımını düşünün.
Birey, yaşamının büyük bir kısmını diğer insanlarla birlikte geçirir. Yaşamı çeşitli gruplar içe- Öncelikle takımı oluşturacak oyuncuların seçimi yapılır. Seçmelerin sonucunda bir araya
risinde var olur. Ailede, okulda veya takımda diğer bireylerle birlikte yaşar, diğer insanlardan gelen sporcuların çalıştırıcıları tarafından takım içindeki rolleri (kaptan, oyuncu, oyuncuların
etkilenir veya onları etkileriz. Örneğin caz müzik dinlemekten hoşlanmayan bir kişi, arkadaş mevkileri) belirlenir, oluşturulan grup Avrupa şampiyonası elemelerine katılır. Yapılan
grubunun o müzik türünü severek dinlediğini öğrendiğinde arkadaşlarından etkilenerek o müzik antrenmanlar ve kamp dönemi boyunca tüm oyuncular aynı kurallar ve koşullara uyarak
türünü dinlemeyi kabul edebilir. Diğer taraftan okçuluk sporuyla uğraşan birinin yarışma fotoğ- kendilerini bu gruba ait hisseder ve grubun bir parçası hâline gelir. Tüm grup üyeleri turnuva
raflarını ve videolarını inceleyen arkadaşları, okçuluk sporuna ilgi duymaya başlayabilir. Yani kişi süresince Avrupa şampiyonasına katılmak için aynı amaç, görev bilinci ve “biz” duygusuyla
farkında olmadan arkadaşlarını etkiler. hareket ederek elemeleri geçmeye çalışır.

Bireyler yaşamlarını genellikle diğer insanlarla bir arada sürdürme eğilimindedir. Bu nedenle Okuduğunuz örnekte grubun özellikleriyle eşleşen olayları tabloda boş bırakılan yerlere
diğer insanların oluşturduğu gruplar toplumsallaşma açısından önemlidir. İki veya daha fazla yazınız.
kişinin bir araya gelmesiyle gruplar oluşur. Grup oluşumunun en öncelikli koşulu birden fazla Grubun özellikleri Özelliklerle Eşleşen Olaylar
kişinin bir arada olmasıdır. Fakat bir araya gelmiş her insan topluluğu grup olarak düşünülme- Birden fazla birey
melidir. Grup olabilmek için bireyler arasında etkileşim olmalı ve ortak bir hedef doğrultusunda
duygusal ve zihinsel birliktelik yaşanmalıdır. O hâlde grup; birden fazla kişinin bir araya gelerek Etkileşim
ortak amaç ve etkileşimle oluşturduğu topluluk olarak tanımlanır. Aidiyet duygusu
2. Grubun Özellikleri Biz bilinci
Bir sınıftaki öğrencilerin de bir grup oluşturduğu görülmektedir. Çünkü sınıfta birden fazla öğ- Görevdaşlık (Sinerji)
renci vardır ve bu öğrenciler aralarında sürekli etkileşim hâlindedir. Öğrencilerin, okula gelmek Ortak amaç
için ortak bir amacı vardır ve tüm öğrencilerde sınıflarına yönelik “biz” bilinci oluşur. Bu sınıftaki
öğrencileri sıradan insan topluluklarından ayıran çeşitli özellikler vardır. Görev ve Roller
Süreklilik
Şekil 7.1’de görüldüğü gibi grup ola-
Birden bilmenin öncelikli koşulu, birden fazla
fazla
birey bireyin bir araya gelmesidir. Ortak bir 7.2. GRUP DİNAMİĞİ VE GRUPTAKİ ETKİLEŞİM

amaçla bir araya gelen grup üyele-
Süreklilik Etkileşim Grup üyeleri arasında iletişimin var olması önemlidir. Grup üyeleri ortak amaca ulaşmaya
ri bu amaçlara ulaşabilmek için kendi çalışırken birbirleriyle de sürekli iletişim hâlindedir. Gruptaki bu iletişim hâli üyelerin birbirleriyle
aralarında görev ve rolleri paylaşırlar. etkileşimlerini ortaya çıkarır. Bu etkileşim grubun devamlılığını ve başarısını olumlu etkiler.
Aralarında karşılıklı bir etkileşim ve ile- Gruptakiler bu etkileşim çerçevesinde birbirlerini kontrol eder veya birbirlerini ortak amaç
tişimin başlamasıyla bu kişiler birbirini için cesaretlendirebilir. Örneğin bir voleybol maçında takımın en iyi servis atan oyuncusunun
Görevler GRUP Aidiyet tanır. Zamanla grup üyeleri arasında
ve GRUP birkaç servis kaçırdığında moralinin bozulduğunu ve performansının düştüğünü gören takım
roller duygusu “biz bilinci” oluşur ve kişiler kendileri- arkadaşları, oyuncunun moralini düzeltmek için onunla konuşmuşlardır. Bu konuşmalar

ni grubun bir parçası olarak görürler. sonucunda oyuncu, performansını bir parça artırarak oyuna katkı sağlamıştır. Görüldüğü gibi
Grup üyeleri ortak bir amaç için bir ara- grup üyeleri arasındaki iletişim, üyelerin birbirini etkilemesi ile sonuçlanmaktadır.
ya gelip çalıştıklarında ayrı ayrı çalıştık-
Ortak “Biz” larından çok daha fazla bir değer yara- Grup üyeleri birbirlerinin davranış ve özelliklerinden etkilenirken kendileri de grup arkadaşlarını
amaç bilinci etkileyebilirler. Grup üyeleri arasındaki bu etkileşim süreci karşımıza grup dinamiği kavramını
tabilirler. Bu duruma grubun sinerjisi çıkartmaktadır. Grup dinamiği, grupta ortaya çıkan değişimlerin grup üzerinde ve bu grubun
Görevdaşlık (görevdaşlığı) denir. Gruplar belirli bir
(Sinerji) yapısında meydana getirdiği etki ve tepkileri ifade eder. Sportif açıdan grubun bireysel
süre için bir araya gelir ve grup, amacı- performansa etkisi oldukça önemlidir.
nı gerçekleştirdiğinde dağılır.
Şekil 7.1: Grubun özellikleri Grup üyelerinin birbirlerini etkileme biçimi iki şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar sosyal hızlandırma
ve sosyal aylaklık kavramlarıyla anlatılır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 85 86 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ