Page 90 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ ÜNİTE 7 ÜNİTE 7 SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ

Grubun, bireyin olağandan daha iyi bir performans ortaya koymasına olan etkisi sosyal 7.3. GRUP BÜTÜNLÜĞÜ, BİLEŞENLERİ VE SONUÇLARI
hızlandırma olarak adlandırılır. Sosyal hızlandırma olgusuna göre sporcular tek
başlarına ortaya koydukları performansın daha fazlasını takım arkadaşları veya izleyici Carron (Karon) grup bütünlüğünü “ortak amaca ulaşmada grubu bir bütün olarak bir arada tutan
etkisiyle gösterirler. Yapılan araştırmalara göre ortamda farklı kişilerin bulunması dinamik süreç” olarak tanımlar. Bu tanımın dışında da farklı birçok tanım vardır. Grup bütünlüğü
bireylerin performansını bazen olumlu bazen olumsuz etkilemektedir. Araştırmalarda (sargınlığı), bireylerin üyesi oldukları grupların içinde kalmalarını sağlayan güçlerin toplamı
ortaya çıkan farklı ve çelişkili sonuçlara getirilen çeşitli açıklamalar vardır. Bu olarak tanımlanır. Grubun çalışması, gruptakilerin statü, rol ve normlarının belirlenmesi, hedefin
açıklamalara göre ortamdaki diğer kişilerin varlığında bireyler yapma eğiliminde gerçekleşmesi için iş birliği ve dayanışmanın oluşması, gruba ait olmanın verdiği memnuniyet
oldukları (baskın) davranışları gösterme yanlısı olurlar. Kısacası kişinin yanlış yapma gibi süreçler grup bütünlüğünün oluşmasını sağlar. Diğer bir tanıma göre ise grup bütünlüğü,
eğilimi varsa grup içinde yanlışları, doğru yapma eğilimi varsa da doğruları artacaktır. grupların birlikte kalma eğilimlerini yansıtan dinamik bir süreç ve üyelerin duygusal ihtiyaçlarının
Bir futbolcu penaltı atışı sırasında vuruş tekniği iyiyse seyirci etkisiyle daha da iyi bir karşılanması veya birlikte kalmaları için bir araç olarak kabul edilir.
vuruş tekniği gösterebilir. Bu durumun tam tersi olarak sık sık serbest atış kaçıran bir Grup üyelerinin grup içinde kalmalarını sağlayan iki farklı güç vardır. Bu güçler grup çekiciliği
basketbolcu da seyirci etkisiyle daha da kötü serbest atış yüzdesi tutturabilir (Görsel 7.2). ve grubun bütünleşmesidir. Grup bütünlüğünün birey düzeyindeki boyutu olan grup çekiciliği;
Örneklerde sporcular etraflarındaki diğer insanlar tarafından değerlendirileceklerini bireyin grup üyesi olarak kalma isteği, gruba ilişkin kişisel duyguları ve grubun üyeleri tarafından
düşündüklerinden baskın davranışlarını göstermişlerdir. İş birliği ve etkileşimin gerekli çekici bulunması yani grup ve grup üyeleri ile arasındaki etkileşim arzusudur. Grup bütünlüğünün
olduğu basketbol, futbol gibi takım sporlarında bireysel beceriden ziyade grup sürecinin grup düzeyindeki boyutu olan grup bütünleşmesi ise üyelerin bir bütün olarak gruba ilişkin algı
daha önemli olduğu araştırmalar sonucunda ortaya çıkmıştır. ve inançlarını içerir. Grubun çekiciliğine ve grubun bütünleşmesine ilişkin algıların hem grubun
yürüttüğü görev hem de grubun sosyal yönü için geçerli olduğu öne sürülür (Şekil 7.2).

Görsel 7.2: Seyirciler sporcunun performansını Görsel 7.3: Gruptaki kişi sayısı arttıkça
etkiler. bireylerin gruba katkısı azalır.
Grup dinamiğinin bir başka görülme biçimi de sosyal aylaklıktır. “Ringelmann (Ringılmın)
etkisi” olarak bilinen araştırma sonucuna göre gruptaki insan sayısının artması Şekil 7.2: Carron’un grup bütünlüğü kavramsal modeli
bireysel performansı düşürmektedir. Ringelman, yaptığı çalışmada ip çekme göreviyle Çok başarılı bir takımdaki oyuncuların bireysel olarak ön plana çıkmaya çalıştıkları maçlarda
bireyleri; ikili, üçlü ve sekizli gruplar hâlinde ip çekerken gözlemledi (Görsel 7.3). Her güçsüz takımlara ara sıra yenildikleri görülebilmektedir. Bazen takımlarda yer alan sporcular
bireyin performansı gruptaki insan sayısı arttıkça azalma gösterdi. İki kişilik grupta “Biz bir aileyiz.” bilincinden yoksun olabilirler. Bu durum takımların başarısını olumsuz etkileye-
bireyler performanslarının %93’ünü; üç kişilik grupta %85’ini ve sekiz kişilik grupta ise bilir. Bu nedenle sporcuların ortaya koydukları bireysel performansın ötesinde başarıya ulaşmak
%49’unu gösterdi. Gruptaki kişi sayısı arttıkça bireylerin takım performansına katkısı için birbirleriyle de koordineli bir çaba sarf etmeleri gerekir. Takımın amaçları takımı oluşturan
da azaldı. Sosyal aylaklık gruptaki bireylerin motivasyon kaybı nedeni ile daha az çaba üyelerin bireysel amaçlarından önce gelmelidir.
göstermeleri sonucunda performanslarının düşmesini ifade etmek için kullanılmaktadır. Grup bütünlüğünü oluşturan dört bileşen vardır. Bu bileşenler üyelerin gruptaki görevlerini nasıl
Araştırmacılara göre bireyler gruba katkılarının önemli olduğunu fark ettiklerinde yani yaptıklarını ve üyeler arasındaki ilişkilerin nasıl olacağını belirler. Grup bütünlüğünü etkileyen
bireyin gruba katkısı doğrudan gözlemlendiğinde sosyal aylaklık azalacaktır. Bireyin bileşenler, çevresel ve kişisel faktörler ayrıca liderlik ve takım faktörleri olarak özetlenir.
göreve bireysel katılımı düşükse, birey grubun amacına katkısının gereksiz olduğu
algısındaysa, zayıf gördüğü rakiple yarışıyorsa sosyal aylaklık artacaktır.

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 87 88 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ