Page 92 - SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 12

SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ ÜNİTE 7 ÜNİTE 7 SPORDA GRUP VE GRUP DİNAMİĞİ

Çevresel faktörler: Grubun birlikte kalmasını sağlayan normatif güçleri ifade eder. Örneğin Liderlik faktörleri: Grupla ilişki kurmak için kullanılan liderlik stil ve davranışlarını içerir.
yönetimle yapılan sözleşmeler (Görsel 7.4), ailenin sporcudan beklentisi, burs alan sporcular, Araştırmalar grup bütünlüğü için liderin rolünün hayati olduğunu gösterir. Özellikle takımla

spor yapmak için ücret ödemek, tesislerin olumlu-olumsuz yönleri vb. özellikler. ilgili konularda açık, iletişimde tutarlı antrenör ve kaptanlar grup bütünlüğünü doğrudan etkiler.
Örneğin sporcusuyla uyumlu ve yakın ilişkiler kuran bir antrenör; adil olmayan, sporcusunu
utandıran, alay eden bir antrenöre göre grup bütünlüğünü artıracaktır.

Takım faktörleri: Takımı oluşturan sporcuların takımın başarısını istemesi, takımda oynamayı
ve kendini takımın bir parçası olarak görmeyi istemesi grup bütünlüğü için önemlidir. Örneğin
uzun bir süre birlikte olan ve grup başarısını öncelik gören takımlarda grup bütünlüğü
artacaktır.

Grup bütünlüğünün sonuçlarıyla ilgili takımlar üzerinde yapılan çalışmalarla sargınlık-perfor-
mans ilişkisi incelenmiş ve sargınlığın performansı, performansın da sargınlığı artırdığı ortaya
konmuştur. Yüksek sargınlık düzeyleri, yüksek seviyelerde çaba üreterek performansı artırabilir.
Sonuç olarak sargınlık-performans ve performans-sargınlık arasındaki ilişkiler döngüseldir (Şe-
kil 7.3). Başarılı performans, sargınlığı artırarak yüksek performansa yol açarken başarılı sar-
gınlık da performansı artırarak yüksek performansa
yol açar. Takımların “biz bir aileyiz” düşüncesiyle ha-
Grup Bütünlüğü
reket etmesi takım başarısını nasıl etkilemektedir? Grup Bütünlüğü
Görsel 7.4: Çevresel faktörler
Bu soru taraftarların, antrenörlerin, yöneticilerin ve
Kişisel faktörler: Grup üyelerinin kişisel özelliklerini gösterir. Örneğin grup üyelerinin yaş, spor psikologlarının en çok ilgilendikleri sorulardan
yetenek, kapasite, deneyim, istekli olma, beklentiler, kaygı seviyesi vb. özellikleri birbirine yakın biridir. Mantıken grup sargınlığı beraberinde büyük
ise grup bütünlüğü o kadar artacaktır (Görsel 7.5). Performans
başarılar da getirmelidir. Öyle olmasa takımlarda
Performans
“biz” duygusunu geliştirmek için bu kadar çaba sarf
edilmezdi. Şekil 7.3: Performans ve grup bütünlüğü döngüsü
7.4. TAKIM OLUŞUMU VE EVRELERİ

Takımlar, ortak bir amaçla hedefe ulaşmak için birbirlerine bağlı sporculardan oluşan
gruplardır. Takım üyeleri sistemin oluşumuna katkı sağlayarak bireysel becerileri ile hedefe
ulaşmaya yardımcı olurlar. Bu nedenle takım üyeleri arasında bağlılık ve iletişimin güçlü
olması gerekmektedir. Bir takımı çok iyi yapanın sadece yetenek olmadığı, bu yeteneğin
doğru harmanlanmasının takımı çok iyi hâle getirdiği söylenmektedir. Ünlü basketbolcu
Michael Jordan (Maykıl Cordın) “Yetenek oyun kazandırır ancak takım çalışması şampiyonluk
kazandırır.” söylemiyle bu noktayı vurgulamaktadır.
1. Takım Oluşum Evreleri
Bir takım farklı aşamalardan geçerek takım ruhunu oluşturur ve başarılı bir takım hâline gelir.
Bu aşamalar araştırmacılar tarafından oluşum, karmaşa, norm ve performans aşaması olarak
belirlenmiştir. Oluşum aşaması, takım oluşumunun ilk aşamasıdır. Bu aşamada takım üyeleri,
takımdaki diğer üyelerle bir araya gelir ve birbirleriyle tanışırlar. Birbirlerinin güçlü ve zayıf yanlarını
değerlendirerek sosyal karşılaştırmalar yaparlar. Sezon veya bir şampiyona öncesinde hazırlık
kampı yapan takımların oyuncuları birbirleriyle tanışır ve kaynaşırlar. Bu esnada birbirlerinin
neler yapabileceğini anlamaya ve birbirlerini karşılaştırmaya çalışırlar. Ayrıca gruba ait olup
olmadıklarına karar verirler. Eğer gruba aitlerse hangi rolde olduklarını belirlemeye çalışırlar.
Görsel 7.5: Kişisel faktörler

SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ 89 90 SPOR PSİKOLOJİSİ VE SOSYOLOJİSİ