Page 43 - Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Öğretim Programları Okuryazarlığı Öğretmen Kılavuz Kitabı

KİMYA DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
çalışma becerisi sergilemeleri ve etkili iletişim kurmaları sağlanır (D3.4, D4.2). Bunun yanı
sıra öğrencilerde sürdürülebilirlik bilinci oluşturulabilir; çevreye ve canlılara değer verme-
leri, çevreyi korumak ve güzelleştirmek için girişimlerde bulunmaları, tarihî eser ve doğal
çevrenin bozulmasına neden olan asit yağmurları gibi çevre problemlerine karşı çözüm
odaklı düşünmeleri sağlanabilir (SDB2.3, SDB3.3, D5.2, D18.3, E1.3).
Öğrenciler; bulunduğu bölgede atmosferin doğasını etkileyen kimyasal tepkimelerin se-
bep olduğu problemler, bu problemlerin çözümü ve problemin çözümü için kendilerinin
neler yapabilecekleri üzerine bir performans görevi gerçekleştirebilir (SDB2.3, SDB3.3).
TÜRKIYE YÜZYILI MAARIF MODELI ÖĞRETIM PROGRAMLARI
FARKLILAŞTIRMA
Zenginleştirme *Öğrencilerin emisyon ayak izini azaltmaya yönelik proje yapmaları sağlanabilir. Öğrenci-
lerden bu projede hava kirliliği ve asit yağmurlarına neden olabilecek SO x ve NO x gazlarını
azaltmak veya gidermek amacıyla tasarım yapmaları istenebilir. Öğrencilerin yeşil kimya
kapsamında atık önleme ve yenilenebilir ham madde kullanımı temelinde emisyon gazla-
rının yeniden kullanımı için deneyler yapmaları sağlanabilir. Öğrencilere sürdürülebilirlik
kapsamında sera gazını azaltmak için deney yaptırılabilir. Örneğin öğrencilerin CO 2 gazının
su içinde çözünmesiyle gazlı içecek veya asidik su elde etmeleri sağlanabilir. Öğrenciler-
den okyanuslardaki çürümenin neden olduğu metan gazının atmosfere ulaşmasını önle-
meye yönelik araştırmalar ve projeler yapmaları istenebilir. Öğrenciler, eriyen buzulların
içerisindeki metan gazının atmosfere karışması sorununu çözmek için proje tasarlayabilir.
Projeler sırasında öğrencilerde var olan “en büyük metan gazı kaynağının hayvancılık oldu-
ğu” kavram yanılgısı da giderilebilir. İÇERİK-SÜREÇ
ÜRÜN

Destekleme Öğrencilerden kimyasal tepkimeler sonucunda atmosferin doğasındaki değişimin ekosis-
teme etkilerini (hava kirliliği, ozon azalımı, asit yağmurları ve sera etkisi) sınıflandırmaları
istenebilir. Böylece öğrenciler problem çözme becerisi yerine sınıflandırma becerisini kul-
lanabilir. Öğrencilerin emisyon ayak izini etkileyen faaliyetleri belirlemeleri ya da günlük
hayattaki alışkanlıklarını bu açıdan değerlendirmeleri sağlanabilir.
BİYOLOJİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
ÖĞRETMEN
YANSITMALARI Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza
Kimya dersinden bir örnek:
c) Öğrencilerden topladıkları bilgileri besinlerden elde edilen enerjinin canlıların metabo-
okutunuz.
10. Sınıf 3. Tema
lik süreçlerine etkisini ve katkısını belirlemek üzere yorumlamaları ve değerlendirmeleri
beklenir. Hazır ve işlenmiş gıda tüketimi, tek tip besin tüketimi vb.nin metabolizmaya olan
İçerik, süreç ve ürün farklılaştırma önerileri sunulan bir zenginleştirme
etkilerini tartışmaları istenir (SDB2.3).
örneği şu şekildedir:
FARKLILAŞTIRMA
Zenginleştirme Öğrenciler, farklı yaşam ortamlarındaki canlıların enerji kaynaklarını ve canlının yaşadı-
ğı ortam özellikleri ile ilişkisini araştırıp rapor veya sunum hazırlayabilir. Öğrencilerden
bitkilerde bulunan farklı pigmentleri kâğıt kromatografisi yöntemiyle tespit etmeleri is-
tenebilir. Fotosentez reaksiyonlarında “minimum kuralını” gösteren deneyler tasarlama-
ları istenebilir. *Fotosentez reaksiyonlarında fotosistemlerin yapısını, ışık enerjisinin nasıl
soğrulduğunu, bu süreçte neden farklı pigment türlerine ihtiyaç duyulduğunu, ışık enerjisi
kullanılarak ATP üretimi süreçlerini araştırmaları ve fotofosforilasyonla ilgili akış şeması
oluşturmaları istenebilir. Farklı hidrojen kaynaklarını kullanan fotosentetik canlıların fo-
tosentez süreçlerini karşılaştırmaları istenebilir. Biyoremediasyon çalışmalarında kemo- İÇERİK-SÜREÇ
sentetik canlıların rolü ile ilgili araştırma yapmaları istenebilir. ÜRÜN
Öğrencilerden hücresel solunum reaksiyonlarıyla ilgili modelleri simülasyon şeklinde ta-
sarlamaları, eş zamanlı gerçekleşen olayları ve olay akışını somutlaştırmaları istenebilir.
Öğrencilerin karbohidrat, yağ ve protein içerikli besinlerin kalori düzeyini ölçmek için kul-
lanılan “bomba kalorimetre” cihazının çalışma prensibi ve kullanım alanları hakkında araş-
tırma yapmaları sağlanabilir. *Öğrencilerden fermantasyonun gıda ve ilaç endüstrisinde, 59
biyoenerji üretiminde ve atık suların arıtılmasında nasıl kullanıldığını araştırmaları ve araş-
tırmalarını raporlaştırmaları istenebilir. Fotosentez ve solunum tepkimeleri arasındaki
ilişkileri ayrıntılı araştırarak bitkideki enerji metabolizmasını yapılandırmaları istenebilir.

Destekleme Fotosentez, sindirim ve hücresel solunumla ilgili görsel, işitsel vb. materyaller ve bilgi
kartları kullanılabilir. Fotosentez ve fermantasyon deneylerinde düzenek kurma olanağı- SÜREÇ-ÜRÜN
nın olmadığı durumlarda deney simülasyonlarından yararlanılabilir. Fotosentez ve solu-
num reaksiyonları ile ilgili modeller iki boyutlu olarak hazırlanabilir.

ÖĞRETMEN
YANSITMALARI Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza
Biyoloji dersinden bir örnek:
okutunuz.
Biyoloji 10. sınıf, 1. Tema: Enerji
Zenginleştirme bölümünde içerik süreç ve ürün farklılaştırma önerileri
sunulmuştur.
Destekleme bölümünde ise süreç ve ürün farklılaştırma öneriler yer almaktadır.

Bu düzenleme yapılırken öğrenme süreci boyunca öğrenciye sürekli dönüt sağlanmalı ve hatalarını kendisinin
düzeltmesine imkân verilmelidir. Böylece öğrencilerin öğrenme durumları hakkında geri bildirim almaları ve
kendi öğrenme süreçlerini yönetmeleri sağlanabilir.
43

37