Page 118 - 3 Adım AYT Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. ADIM

7. Ahmet Mithat, çalıştığı gazeteye gitmek için bir vapura biner. 9. Tanzimat aydınları, Batılılaşma yolunda ilerlerken geleneksel
İkisi genç, biri ihtiyar üç kadınla vapurda karşılaşır. Kadınlar kültürde yer etmiş bazı yapıları da eleştirme yoluna gitmiş
erkekler bölümünde oturdukları için onlarla tartışmaya giren ya tamamen kaldırma ya da değiştirme amacı gütmüşlerdir.
Ahmet Mithat, kadınları yerlerinden kaldıramaz ve sonunda Yazarlar dahi bu meseleleri romanlarında sıkça işlemişlerdir.
kadınların kendi aralarındaki konuşmalarına kulak verip on- Ele alınan bu meseleler içerisinde kölelik-cariyelik kurumu
ların romanını yazmaya karar verir. Ahmet Mithat, kadınla- büyük yer tutar. Zaman zaman cariyelerin yaşadıkları kötü ko-
rı evlerine kadar takip eder ve Siranuş başta olmak üzere şullar dile getirilirken zaman zaman da cariyelik müessesesinin
hepsiyle iyi bir dost olur. Bundan sonra yazar, dinledikleri ile değişimi konu edilmiştir. Nâmık Kemal’in İntibah’ındaki Dilaşub,
romanı oluşturmaya başlar: Siranuş evlenmek vaadiyle kan- I
dırılmış ve parası alınmış bir kişidir. Seyit Mehmet Numan, Sâmipaşazâde’nin Sergüzeşt’indeki Dilber,
II
Siranuş’u kollayan zengin bir adamdır ve onu Agavni diye
Recâizâde Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası’ndaki Periveş
bir kadının yanına yerleştirmiştir. Numan’ın kızı Feride ise
III
Refet’i sevmektedir. Agavni’nin girişimiyle Refet’le evleneme-
yahut Nâbizâde Nâzım’ın Zehra’sındaki Sırrıcemal gibi tip
yen Feride, Agavni’yi denize iterek öldürür. Vicdan azabına IV
dayanamayan Feride hastalanarak ölür. Siranuş, Müslüman ler hep bu cariyelik müessesesi sorunsalından doğmuştur.
olur ve Refet’le evlenir. Numan ise malını Medineli fakirlere Ahmet Mithat ise Felâtun Bey ile Râkım Efendi’de Canan’a
bırakarak hacca gider ve orada ölür. V
Bu parçada özeti verilen roman aşağıdakilerden hangisidir? yaklaşımıyla cariyelik kurumuna yeni bir bakış getirir.

A) Felâtun Bey ile Râkım Efendi Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi
yanlışı vardır?
B) Hasan Mellâh yahut Sır İçinde Esrâr
C) Müşâhedât A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Hüseyin Fellâh
E) Esrâr-ı Cinâyât 10. Yeşil Gece ve Çalıkuşu romanlarında bireyselle toplumsal
olanı birlikte vermiş; Anadolu insanının gerçeğini yalın, içten
bir dille yansıtmıştır. Yer yer gülmece ögelerini de başarıyla
uygulamıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanatçı-
nın eserlerinden biridir?

8. İzmir’in işgali sırasında Yunanlar tarafından kocası ve oğlu A) Ankara B) Miskinler Tekkesi
öldürülen Ayşe, İstanbul’a akrabası Peyami’nin yanına gelir. C) Devlet Ana D) Şıpsevdi
İkisinin yanına Binbaşı İhsan da katılır ve Kuvayı Milliye’ye
E)Yaban
hizmet etmek amacıyla Anadolu’ya geçerler. Ayşe hasta ba-
kıcı Peyami ise çevirici olarak görev yapar. Bu arada hem
Peyami hem de Binbaşı İhsan, Ayşe’ye âşık olur. Ayşe ken-
disini seven ve evlenme teklif eden İhsan’a cevabını ancak
İzmir alındıktan sonra vereceğini söyler. Peyami ise sev-
gisini Ayşe’ye söyleyemez. Bu aşk her ikisi için de ateşten 11. Türk romanında yanlış Batılılaşan alafranga tipler Tanzimat
bir gömleğe dönüşür. İhsan ve Ayşe cephede ölürler; yara- Dönemi’nden günümüze kadar yer alır. Tanzimat Dönemi’nde
lanan Peyami, kafasında kalan bir kurşunla Ankara Cebeci Recâizâde Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası’nda ----,
Hastanesi’nde “ateşten gömlek” ismini verdiği anılarını yazar. Servetifünun Dönemi’nde Halit Ziya Uşaklıgil’in ---- Ahmet Cemil,
Fakat Peyami, kafasındaki kurşunun çıkarılması üzerine gir- Millî Edebiyat Dönemi’nde Yakup Kadri’nin Kiralık Konak’ında
diği ameliyatta ölür. Peyami’nin ölümünden sonra doktorlar ---- yanlış Batılılaşan tiplere birer örnektir.
Peyami’nin notlarını araştırarak Ayşe adında birisinin kolor-
duda görev yapmadığını ve İhsan isminde birinin de alay ko- Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri sıra-
mutanı olmadığını fark ederler. sıyla getirilmelidir?
A) Efruz - Aşk-ı Memnu’sunda - Naim Efendi
Bu parçada özeti verilen romanla aynı konuyu işleyen
eser aşağıdakilerden hangisidir? B) Bihruz - Mai ve Siyah’ında - Naim Efendi

A) Mor Salkımlı Ev B) Kiralık Konak C) Efruz - Aşk-ı Memnu’sunda - Hakkı Celis
C) Yaprak Dökümü D) Türk’ün Ateşle İmtihanı D) Bihruz - Mai ve Siyah’ında - Servet Bey
E) Dikmen Yıldızı E) Bihruz - Aşk-ı Memnu’sunda - Hakkı Celis

116