Page 79 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

38 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Hasan Amca bahçesinde kırmızı çiçekler yetiştirmektedir. Çiçeklerden aldığı tohumları üç yıl art
arda ekmiş ve hep kırmızı çiçekler oluşmuştur. Bu çiçeklerin yanına komşusundan aldığı aynı tür-
den beyaz çiçek tohumlarından da eker. İlk yıl kırmızı çiçeklerin yanında beyaz çiçekler de yetişir.
Sonbaharda çiçeklerin tohumlarını toplar ve bahar geldiğinde bu tohumları tekrar bahçesine eker.
Yeni ektiği çiçeklerin hepsinin kırmızı renkli olduğunu görür.
1. Yönerge Ortanca bitkisi hakkında verilen metni okuyunuz.

a) Hasan Amca'nın son ektiği tohumdan tamamen kırmızı renkli çiçekler yetişmesini nasıl açıkla-
yabilirsiniz?

b) Bu olayı hangi Mendel ilkesiyle ilişkilendirebilirsiniz?

Anneannemin bahçesini gezerken çalı tarzında bir süs bitkinin çiçekleri gözüme çarptı. Aynı çalı top-
luluğu üzerinde farklı çiçekler vardı. Bu nasıl oluyordu? Aynı bitki farklı renklerde nasıl çiçekler aça-
biliyordu? Eve koşarak anneanneme sordum. Bitkinin adı ortancaymış ama nasıl öyle çiçekler açtığını
bilmiyormuş. Bitkiyi bahçeye diktiğinde birkaç yıl çiçekler yeşil kalıp renklenmiyormuş. Kökler top-
c) Hasan Amca, en son oluşan kırmızı çiçeklerden elde ettiği tohumları tekrar ektiğinde hangi renk- rağa yerleşip bünyesi güçlenince arada sırada toprağını gübreliyor ve bolca suluyormuş. Ondan sonra
te çiçeklerin yetişmesini beklersiniz? Gerekçesiyle açıklayınız. pembe ve mor renklerde çiçekler açıyormuş.
Bu durumun sebebini biraz araştırmak istedim. Ortancaların beyaz, mavi ve kırmızı çiçek açan pek
çok türü varmış. Mavi ve kırmızı çiçek açan türlerinde bir pigment çeşidi bulunurken, beyaz çiçekli
ortancada bulunmuyormuş. Beyaz ortancalar değil ama renkli ortancalar büyüme koşullarına bağlı
olarak farklı renklerde çiçekler açıyormuş. Toprağın pH değeri, mineral içeriği ve iklim koşulları deği-
şik renklerde çiçek açmasını etkiliyormuş. Asitli ve alüminyum içerikli topraklarda mavi renkli; nötr
ve bazik topraklarda pembeden kırmızıya kadar değişen renk tonlarında çiçekler açıyormuş.
4. Fatma Nine komşusunda gördüğü sarı renkli yuvarlak tohumlu be-
zelyeleri çok beğeniyor ve bu bezelyenin tohumlarından bahçesine 2. Yönerge Metin ve görselden yararlanarak aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
ekmek istiyor.Yalnız bahçedeki bezelyelerin hepsinin yuvarlak to-
humlu ve sarı renkli olmasını istiyor. Bunun için gidip bir ziraat 1. Ortancanın çiçek rengini kalıtım mı yoksa çevre mi belirliyor? Gerekçesiyle açıklayınız.
mühendisinden yardım istiyor. Mühendis bu özellikte bezelye elde
edile bilmesi için nasıl bir yol önermiş olabilir?

78
Hazırlayan: Ayhan AKDAĞ