Page 83 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

40 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge
2. Deniz, verilen ifadelerdeki boşlukları uygun kavramlarla doldurduktan sonra bu kavramları kar-
şılarındaki örneklerle eşleştirmiştir. Doğru eşleştirmeleri yaptığına göre hangi kavram açıkta kal-
mıştır? Açıkta kalan kavrama nasıl bir örnek verilebilir?

Yönerge Aşağıdaki metni okuduktan sonra soruları cevaplayınız.
Benim adım Ceren. 10. sınıf öğrencisiyim. Öğretmenimiz bir gün sınıfa: “Gençler bir doğa yürüyüşü
1) Bir türe ait bireyler arasındaki genetik yapı a) Alfa, beta, gama ışınları, radyasyon, bazı planlayalım. Hem karşılaştığımız canlıları ve bu canlıların barınma alanlarını inceler hem de piknik ya-
farklılıkları genetik çeşitliliğe neden olur ilaçlar, zararlı kimyasallar, uyuşturucu mad- parız. Bu arada doğadaki çöpleri de toplarız." dedi. Yürüyüş günü, servis otobüsüne bindiğimizde herkes
buna………………….denir. deler, bazı virüsler.
çok heyecanlıydı.
Öğretmenimiz yürüyüş süresince: “Doğa bir denge hâlindedir. Tüm ekosistemin biyotik ve abiyotik öge-
2) Kalıtsal olmayan genin işleyişinde meydana b) 2019 yılının aralık ayına kadar koronavirü- leri birbiriyle bağlantılıdır ve birbirlerini etkilemektedir. Denge bozulursa tüm sistem bozulabilir. ''diye
gelen değişimlere .............................. denir. sün genetik yapısındaki değişimden dolayı bilgi verdi. Güneşi göstererek: “En büyük enerji kaynağımızdır. Canlılar, doğrudan ya da dolaylı olarak
6 farklı türü oluşmuştur. SARS-CoV ve Güneşe muhtaçtır." diye sözlerine devam etti. Göldeki ördekler hepimizin ilgisini çekmişti. Öğretmeni-
MERS-CoV dışındaki diğer koronavirüsler miz göldeki ördeklere bakarak: "Bu ekosistem, ördeklerin doğal olarak yaşayıp üreyebildiği yaşam alan-
HCoV-OC43, HCoV- HKU1, HCoV-229E, larıdır. Bu tatlı su ekosisteminde birden fazla tür yaşar. Bu türler, doğrudan etkileşim içerisindedir. Bu
HCoVNL63’tür.
popülasyonlar, bir araya gelerek tatlı sudaki komüniteyi oluşturur.” dedi. Ördeklerin, küçük balıklarla;
küçük balıkların ise zooplanktonlarla ve fitoplanktonla beslendiğinden bahsetti. Kurbağa yavrularını
3) DNA’nın nükleotit diziliminde meydana c) Kromozom sayısını, gen sayısını ve gen gösterdi. Bu yavruların; su içerisindeki algleri ve bitkileri yediğini, boşaltım ürünü olarak amonyağı su-
gelen değişimlere……................…..denir. yapısını değiştirmez. Kromozom yapısını yun içerisine bıraktığını, oksijen alıp karbondioksit verdiğini anlattı. Bu gözlemlediğimiz canlıların eko-
değiştirerek kalıtsal çeşitlilik sağlar. lojik görevlerinden bahsetti. Bitkilerin, hayvanların, gölün fotoğraflarını çektik. Öğretmenimiz sınıfça
ortak bir sunum hazırlamamızı ve bunu sınıfta paylaşmamızı istedi. O gün yeni birçok şey öğrenmiştim.
Doğayı daha önce bu kadar yakından incelememiştim.
4) Mayoz I’in profaz I evresinde meydana ç-Çuha çiçeği, farklı sıcaklıklarda farklı renkte
gelen ………..........… kalıtsal varyasyonların çiçek açar. Sıcaklığı 15-20 derece olan
oluşmasına katkı sağlar. ortamda yetiştirilirse kırmızı, 30-35 derece
olan ortamda yetiştirilirse beyaz çiçek açar.

5) ………..............….. mutasyona neden olan ?
maddelerdir.

6) Mutasyonlar………. …. ya da …………… e) Ağaç serçesinin iki çeşidi vardır.
meydana gelirse sonraki nesile aktarılabilir, P. m. montanus
………….......….. meydana gelirse sadece o Genel olarak koyu renklidir. Büyüklükleri
canlı ile sınırlı kalır. küçük-orta arasındadır. Gagaları orta-güçlü
arasında değişir.
P. m. transcaucasicus
Genel olarak soluk ve parlaktır. Tepe kısmı
soluk, alt kısımları beyazımsıdır. Büyüklüğü
montanus’a benzer fakat gagaları kısadır.
1. Öğretmen: ''Tüm ekosistemin biyotik ve abiyotik ögeleri, birbiriyle bağlantılıdır ve birbirlerini etki-
lerler. Denge bozulursa tüm sistem bozulabilir.'' sözleriyle ne demek istemiştir?

82
Hazırlayan: Sevgi YAVUZ