Page 87 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

42 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Gekogiller (Gekkonidae): Sıcak bölgelerde yaşayan kertenkelelerdir. Böcek, küçük kertenkele ve kurba-
ğalarla beslenirler. Özel ayak yapıları sayesinde her tür yüzeyde rahatlıkla hareket ederler. Gece avlanan
canlılardır. Karanlıkta avlanmaya adapte olmuş iri gözleri vardır. Bazı geko türleri parlak renkleriyle öne
çıkarken bazıları çok iyi kamufle olabilir. Orman zemininde veya dallar arasında dolaşırken kuru yaprak
görüntüsü verebilirler.
Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve metne yönelik soruları cevaplayınız.
1. Ekosistemin cansız faktörlerinden olan sıcaklığın deniz kaplumbağaları üzerine etkisini açıklayınız.

2. Metinde geçen hangi canlılar ışık süresinden etkilenmektedir?

3. “Canlılar iklim özelliklerine karşı fizyolojik ve morfolojik adaptasyonlar geliştirir.” ifadesini destek-
leyen bir örnek veriniz. Örneğinizi metinde geçen canlılar üzerinden seçiniz.

Bir bahar sabahı arkadaşlarım ve aileleriyle birlikte bir mesire alanına piknik yapmak için gitmiştik.
Ormanlık alana doğru giderken mısır tarlalarına domuzların zarar verdiğini gördük. Biyoloji öğretmeni
arkadaşımız, çiftçilerin hayvanlarına zarar verdiği gerekçesiyle kurtları avlamaları sonucunda domuz-
ların aşırı çoğaldığını ve tarım alanlarını talan ettiklerini belirtti. Ormanın yanında çayırlık bir alanda
4. Metinde geçen canlılar üzerinde suyun hangi etkilerine değinilmiştir? konaklamaya başladık. Ormanlık alana doğru yürüyüş yaparken fotosentez yapamayan tam parazit küs-
küt bitkilerinin yoncaların dip kısımlarını iplik yumağı gibi sardığını gördük. İki gün öncesinde yağan
yağmurun ardından güneş çıkmıştı. Yağmurun ve güneşin etkisiyle birçok şapkalı mantar çıkmıştı. Bura-
dan mantar topladık. Önce meşelik bir alana sonra da çam ağaçlarının olduğu yerlere geldiğimizde ağaç-
lardan kuş seslerini dinleyerek yerde ise sürüngenlerin ve küçük kemiricilerin hareketlerini izleyerek
ormanda ilerledik. Ormanın içinden burnumuza ağır bir leş kokusu geliyordu. Bu kokunun öldürülmüş
5. Ekosistemlerdeki iklim değişiklikleri, habitat tahripleri, yangınlar gibi tehditlerin olası sonuçlarını bir domuzun bakteriler ve mantarlar tarafından çürütülen leşinden geldiğini gördük. Ormanda bulunan
gösteren örnekler veriniz. odun parçaları da bakteri ve mantarlar etkisiyle çürüyorlardı. Ormanın toprakları organik ve inorganik
maddeler bakımından zengindi. Saksıya koymak için biraz da alkali kahverengi orman toprağı alarak
konakladığımız yere geldik.
1. Metinde ekosistemin,
a) Hangi canlı ögelerinden bahsedilmiştir?

6. Bazı tüketici canlılar çok çeşitli besinleri tüketebildikleri için geniş habitatlara yayılırlar. Bazıları çok
seçicidir. Besin çeşidi ve kaynağı sınırlı olduğu için geniş yayılım göstermezler.
Buna göre metinde geçen canlılar arasında hangisi seçici beslenme örneği göstermektedir?

b) Hangi cansız ögelerinden bahsedilmiştir?

86
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI