Page 89 - Biyoloji - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

43 BİYOLOJİ 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Metinde ekosistemin canlı ögelerinin içinde,

a) Hangi üretici canlılar yer almaktadır?

1. Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz.

Organizmalar ve fiziksel çevre arasındaki ilişkiler zamanla de-
b) Hangi tüketici canlılar yer almaktadır? ğişebilir. 1905'ten önce Amerika’nın Arizona eyaletindeki Kai-
bab platosunda yaşayan ren geyiklerin sayısının yaklaşık 4000,
platonun ortalama taşıma kapasitesinin yaklaşık 30.000 ren ge-
yiği olduğu tahmin ediliyordu. Kaibab platosundaki ormanlık
alan; koyunlar, sığırlar ve atlar tarafından otlatılmıştı. Bu ne-
denle otların çoğu yok olmuştu. Yetkililer, ren geyiklerini koru-
3. Bu metinde ayrıştırıcılardan nasıl söz edildiğini açıklayınız. manın ilk adımının avlanmayı yasaklamak olduğunu düşün-
müşlerdi. 1907 ile 1920 yılları arasında 816 dağ aslanı, 20 kurt,
7388 çakal, ren geyiğinin avcısı olması nedeniyle öldürülmüştü.
Bununla birlikteren geyikleri gibi otla beslenen at, koyun, sığır
gibi hayvanların da sayısını azaltmışlardı. Bu durum, otlatma alanı ve çalılık alanların artışına neden
olmuştur. Yiyecek bolluğu, ren geyiği popülasyonunun hızla çoğalmasını sağlamıştır. Ancak, avlanma-
4. nın yasaklanması, ren geyiği popülasyonunun kontrolsüzleşmesi sonucunu beraberinde getirdi. Böylece
popülasyon, 1920'de on kat artarak 60.000 ren geyiğine ve 1924'te ise 100.000 ren geyiğinin üzerine çıktı.
Ren geyiği popülasyonunun çok artmasının sonucu olarak ren geyiklerinin açlık tehlikesiyle karşı karşı-
ya olduğu bildirildi. Ren Geyiği Araştırma Komitesi, yöre halkına ren geyiği sayısının yarıya indirilmesi-
ni tavsiye etti. Avlanmaya tekrar izin verildi ve 1924 sonbaharında 675 kadar ren geyiği avcılar tarafından
öldürüldü. Ancak bu geyikler, aynı yılın bahar mevsiminde doğan ren geyiği sayısının yalnızca onda biri
kadardı. Aynı yıl kış mevsiminde 60.000 ren geyiğinin ise açlıktan öldüğü tahmin edilmektedir.

2. Yönerge "Zamanı" yatay eksene ve "geyik sayısını" düşey eksene yerleştirerek ren geyiği popülasyonu verileri-
nin grafiğini çiziniz.

Doğada kurtların azalması domuzların artmasına sebep olmuştur.Kurtların avlanması durdurula-
rak domuzların avlanması artırılsa ekosistemdeki bu değişiklik sonucu sizce hangi sorunlar ortaya VERİ TABLOSU
çıkabilir? Cevabınızı gerekçesiyle açıklayınız. Yıl Gey k sayısı
1905 4.000
1910 9.000
1915 25.000
1920 65.000
1924 100.000
1925 60.000
1926 40.000
1927 37.000
1928 35.000
1929 30.000
1930 25.000
1931 20.000
1935 18.000
1939 10.000

88
Hazırlayan: Ayhan AKDAĞ