Page 165 - Felsefe - 10 | Beceri Temelli

72
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FELSEFE 10
4. ÜNİTE: Felsefi Okuma ve Yazma Kazanım: 10.4.1. Felsefi bir metni analiz eder.
Alan Becerileri: Akıl Yürütme, Sorgulama, İfade Etme ve Yazma, Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Becerisi, Felsefi Okuryazarlık Becerisi ÖĞRETMEN
Etkinlik İsmi GÜNEŞİ GÖRMEK 20 dk.

Etkinliğin Amacı Felsefi bir metni analiz edebilme. Bireysel
Gerekli Materyaller: Çalışma kâğıdı
Yönerge
Öğerencilerin aşağıda verilen Platon’un (Platon) “Devlet” adlı eserinin yedinci kitabından alınan metni oku-
yarak metne yönelik soruları cevaplamalarını sağlayınız.

MAĞARA ALEGORİSİ (BENZETMESİ)
Bir mağarada doğdukları andan itibaren tutsak olan bir grup insan arkalarını göremeyecek şekilde zincirlen-
miştir. Sırtları mağaranın girişine dönük olduğu için dış dünya hakkında bilgileri yoktur. Dünyaları sadece
mağarada görebildikleri duvar ve duvara yansıyan gölgeler, duyabildikleri yankılardan ibaret olduğu için
inandıkları dünyada bunlardan başka varlık yoktur. Gölgelerin ve yankıların gerçek olduğunu düşünüp bunlar
haricinde başka bir gerçeklik hayal etmemişlerdir.
Tutsaklardan birisi bir gün zincirini gevşetmeyi başarır ve mağaradan çıkar. Mağaradan çıktığında güneşle
ilk defa karşılaştığı için gözleri çok acır ve geçici olarak körlük yaşar. Güneşe alıştıktan sonra körlüğü geçer ve
etrafındakileri görmeye başlar. İlk defa tek yöne değil, tüm yönlere bakar. Bu zamana kadar inandığı yegâ-
ne gerçekliğin aslında arkalarındaki bir ateşin önünden geçen insanlar ve onların taşıdığı nesnelerin gölgesi
olduğunu anlar. Gerçek dünyayı görüp etrafındakilerin gerçek olduğu ve gölgelerin sadece yansıma olduğunu
anladıktan sonra bu durumu mağarada hâlâ zincirli olan tutsaklara anlatmaya gider.
Mağaraya girdiğinde artık mağaranın loş ortamına alışkın olmadığını, duvara yansıyan gölgeleri eskisi gibi net
göremediğini fark eder. Tutsaklara olan biteni anlattığında kimse onu anlamaya çalışmaz, onun artık aptal ve
kör olduğunu düşünürler. Onlar için tek gerçeklik duvara yansıyan gölgelerdir. Bu yüzden zincirlerini kırıp dış
dünyayı görmüş olana inanmazlar hatta dış dünyanın onu yozlaştırdığını düşünürler ve bu yüzden zincirleri
kırmaya ve mağaradan çıkmaya şiddetle karşı gelirler.
Platon’un bu alegorisinde mağaradaki tutsaklar sıradan insanlar/halk iken çabaları sonucu zinciri gevşetebi-
len ve mağaradan çıkabilen kişiler ise filozoflardır. Mağaradan çıkmak acılı bir süreçtir, bu süreç ancak iyi bir
eğitimle tamamlanır ve böylelikle zincirlerimizden kurtuluruz. Zincirlerinden kurtulma yeteneğine sahip ve
sahici bilgiye ulaşabilen filozof, insanları yönetebilir ve halkı eğitebilir çünkü insanlar cehalete inanıp düşün-
düklerinin aksini söyleyenlere karşı nefret besleme eğilimindedirler. Eğer insanlar cehalete gömüldüyse onları
aydınlatmak, onlara hakikati göstermek çok zordur. Bu alegoriye göre ancak sorgulayan, zincirlerinden kurtu-
lan kişiler hakikate ulaşabilir.
Platon’un “Devlet” adlı kitabından alıntılanmıştır.

a. Metinde anlatılmak istenen nedir?

b. Metinde hangi felsefi kavramlar yer almaktadır?

163