Page 47 - Felsefe - 10 | Beceri Temelli

21
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
FELSEFE 10

“ÖNERMELERDE TUTARLILIK VE ÇELİŞİKLİK”
ETKİNLİĞİ
ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KÂĞIDI

1. Aşağıdaki açıklamayı okuduktan sonra verilen soruyu cevaplayınız.

Açıklama: Terimleri (konu ve yüklemleri) aynı olan tümel ve tikel önermelerin nicelik ve nitelik ba-
kımından birbiriyle ilişkisi vardır. Bu ilişki, “karşı olum karesi” üzerinden gösterilir. Bu karede çapraz
önermeler birbiriyle çelişiktir. Önermelerin çelişik olabilmesi için terimleri aynı, nicelik (tikel-tümel)
ve nitelikleri (olumlu-olumsuz) farklı olmalıdır. Çelişik önermeler aynı zamanda birbiriyle tutarsızdır.
Önermelerin tutarsızlığı sadece çelişik olmalarıyla sınırlı değildir. Anlam açısından birbirini yadsıyan
önermeler de birbiriyle tutarsızdır.

Aşağıdaki şekilde karşı olum karesi ve ona yönelik bir örnek verilmiştir. “a” harfi ile gösterilen yere “gül”
ile “kokmak”, “b” harfi ile gösterilen yere “öğrenci” ile “çalışkan” terimlerini kullanarak hangi önermeler
yazılabilir? Bu önermeleri şekilde boş bırakılan yerlere yazınız.

Hiçbir yıldız parlak
Bütün yıldızlar parlar. değildir.
a.
b. a.
b.

Tümel Tümel
olumlu Üst Karşıt olumsuz
A E

Altık Çelişik Altık

I Alt Karşıt O
Tikel Tikel
olumlu olumsuz

Bazı yıldızlar parlak
Bazı yıldızlar parlar. değildir.
a.
b. a.
b.

45