Page 137 - Tarih - 10 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

66
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 10

7.ÜNİTE > Klasik Çağda Osmanlı Toplum Düzeni Kazanım 10.7.5: Osmanlı Devleti’nde vakıfların sosyal hayattaki yerini ve önemini kavrar.
Genel Beceriler: Eleştirel düşünme Alan Becerileri: Tarihsel analiz ve yorum becerisi

Etkinlik İsmi İYİLİK YAPMAK HERKESİN HAKKI 20 dk.
Amacı Vakıfların sosyal hayatta üstlendiği rolleri (imar faaliyetleri, dinî ve sosyo-ekonomik hizmetler) fark edebilme. Bireysel

Yönerge Verilen metinden yola çıkarak soruları cevaplayınız.

Fatih’in bir vakfiyesi

“Ben ki İstanbul Fatihi abd-i âciz (aciz kul) Sultan Meh-
med Han’ım! Bizatihi alnumun teriyle kazanmış oldu-
ğum akçelerumle (şahsi paramla) satun alduğum İstan-
bul’un Taşluk Mevkii’nde kain (bulunan) ve malumu’l
hudut (sınırları belli) olan yüz otuz altı bap dükkânımı
aşağıdaki şartlar muvacehesinde vakf-ı sahih eyledum.
İş bu gayr-i menkulatumdan (dükkânlarımdan) gelicek
nemalardan (gelirlerden) İstanbul’un her sokağına iki-
şer kişi tayin eyledum. Bunlar, ellerinde bir kap içeri-
sinde kireç tozu ve kömür külü karışımı olduğu halde
günün müteaddit saatlerunde sokakları gezeler. Tük-
rüklerin üzerine bu tozu dökeler (kirecin mikrop öldü-
rücü etkisini unutmayalım) ki, yirmişer akçe alalar...
“Ayrıyeten, on cerrah (operatör), on tabip (doktor) ve
üç de yara sarıcı (hemşire-sağlık memuru) tayın eyle-
dum. Bunlar dahi, ayın belli günlerinde İstanbul’a çıka-
lar, bilaistisna (ayırım yapmadan) her kapuyu vuralar ve
Görsel: II. Mehmed’in Gentile Bellini tarafından yapılan
yağlı boya portresi (Londra National Gallery, nr. 3099) o hanede hasta olup olmaduğun soralar, hasta var ise ve
şifası mümkin ise şifayap edeler (evde tedavi etsinler);
değilse kendulerunden hiçbir karşıluk beklemeksızın (ücretsiz) Darülâceze’ye (yoksullar bakımevine)
kaldırarak orada salah bulduralar (iyileştirsinler)…
“Maazallah (Allah korusun) İstanbul’da et buhranı çıkacak olursa vakf ittuğum yüz adet tüfengi ehli-
ne (avcılara) vereler. Bunlar, hayvanat-ı vahşiyenin (av hayvanlarının) yumurtada ve yavruda olmadı-
ğı sırada balkanlara (dağlara, ormanlara) çıkub avlanalar ki zinhar (kesinlikle) hastalarumuz gıdasuz
(proteinsiz) kalmasunlar…
“Ayrıyeten, külliyemde bina ve inşa ittuğum imarethanede şehit ve şühedanın harimleri (şehit aileleri)
ve İstanbul fukarası yemek yiyeler... Ancak, yemek yemeye veya almaya bizatihi kenduleri gelemeye-
cek vaziyette olanlarun yemekleri günün loş karanlığında kimse görmeden kapalı kaplar içerusunda
evlerine götürüle...”

1. Fatih Sultan Mehmet’in hastalara ayrım yapmaksızın doktor göndermesini, sosyal devlet anlayışı
açısından nasıl yorumlarsınız?

137