Page 241 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 115

3.ÜNİTE > Şiir Kazanım A.1.10: Şair ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendirir.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Eser, Sanatçı ve Kültür 30 dk.
Amacı Eser, sanatçı ve kültür arasındaki etkileşimi fark edebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Günümüz Türkçesi
Cânı kim cânânı içün sevse cânânın sever Her kim canını cananı için sevse cananını sever,
Cânı içün kim ki cânânın sever cânın sever Her kim canı için cananı sevse canını sever.
(…) (…)

Müşg-i Çîn âvâre olmışdur vatandan men gibi Çin miski vatanından ayrılıp avare olmuş benim gibi
Kansı şuhun bilmezem zülf-i perîşânın sever Bilmiyorum, hangi güzelin dağınık saçlarını sever.

Su ki ser-gerdân gezer başında vardur bir hevâ Şaşkın ve perişan bir hâlde dolaşan suyun başında
Gâlibâ bir gül-ruhun serv-i hırâmânın sever vardır bir sevda,
Galiba bir gül yanaklının salınan uzun boyunu sever.
(…) (…)

N’olacakdur terk-i ‘ışk etme Fuzûlî vehm edüp Ne olacak Fuzûlî, korkup aşkı terk etme!
Gâyeti derler ola bir bende sultânın sever En fazla derler ki “Bir köle sultanını sever.”

Fuzûlî, Divan

1.
Okuduğunu metinde de görüldüğü gibi ilk beyti kendi arasında, diğer beyitlerinin ikinci mısrası
ilk beyitle kafiyeli olan gazel; aşk, sevgili ve bahar gibi lirik duyguların dile getirildiği divan şiiri
nazım şeklidir. Türk müziğinde de bir form olan gazel, gazelhanlar tarafından doğaçlama olarak
bir gazelin seslendirilmesidir. Münir Nureddin Selçuk ve Hafız Burhan önemli gazelhanlarımız-
dandır. Şanlıurfa’da da sıra gecelerinde gazel söyleme geleneği bulunmaktadır. Kazancı Bedih,
Şanlıurfa’nın meşhur gazelhanlarındandır. Özellikle Fuzûlî’nin “Eyle ser-mestem ki idrak etme-
zem dünya nedir” mısrasıyla başlayan gazeli, Kazancı Bedih’in sesinde yeni bir soluk kazanmıştır.

Gazel nazım şeklinin Türk müziğini etkilemesini, toplantılarda ve eğlencelerde gazel okuma gelene-
ğinin oluşmasını, divan şiirinin yaşayan kültüre katkıları bağlamında yorumlayınız.

239