Page 283 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 138

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.5: Metnin olay örgüsünü belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Etrafındakilere Dikkatli Bak! 25 dk.

Amacı Metnin olay örgüsünü çözümleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Şeyh Bilecen

Bugün Arslanlı olarak adlandırılan Şıhbiecen köyü, Gaziantep ilimizin Oğuzeli ilçesine bağlı Doğanpı-
nar bucağının 41 köyünden biridir. Köye adını veren Şeyh Bilecen, Anadolu’da ortak bir motif olarak
yaşayan sadık hizmetkâr tipinin bu yörede anlatılan kişisidir. Yurdumuzun diğer bölgelerinde Munzur,
Kıyan gibi adlar ile anılan bu hizmetkârların sahip oldukları ermişlik vasfı, daha sonra onları ağalarının,
efendilerinin gözünde yüceltecektir. Bu insanlar sırlarının ortaya konmasından sonra kaybolacaktır.
Şeyh Bilecen, bölgedeki söyleyişle, sessiz bir azaptır. Bu azap, çift sürdüğü hayvanların geceleri yattığı
yerleri büyük bir dikkatle temizler, elindeki aletlerle oraları tesviye eder. Daha sonra da tesviye ettiği
yerde yuvarlanmak suretiyle yerin düzgün olup olmadığını anlamaya çalışır. Böylece hayvanlar rahat
edeceklerdir.
Bir yıl, Bilecen’in ağası hac farizasını ifa etmek için yola çıkar. Aradan haftalar, aylar geçer. Evde konu-
şulan tek konu ağanın salimen dönmesidir. Ağanın hanımı bir gün kocasının da çok sevdiği bir yemek
yapar. Bilecen de yanlarındadır. Latife olsun diye ablası ona der ki: “Bilecen, şimdi ağan da olsaydı da bu
içli köftelerden yeseydi.” Bilecen de “Bir mendile bir miktar koyun, ben ağama götüreyim.” der.
Hanım, Bilecen’in bir arkadaşı ile birlikte içli köfteleri yemek istediğini sanıp mendilin içine bir miktar
içli köfte koyar. Bilecen’in mendili alması ile ağasının yanına varması bir olur. Köftenin dumanları hâlâ
tütmektedir. Ağa, köfteleri afiyetle yer.
Aradan yine haftalar, aylar geçer. Hacıların dönme zamanı gelir. Köy halkı ağayı karşılamak için yola
çıkar. Karşılayıcılar arasında Şeyh Bilecen de vardır. Köylülerin eline sarılmaları üzerine ağa onlara
Şeyh Bilecen’i göstererek “Beni değil onu karşılayın, onun elini öpün.” der. O anda Şeyh Bilecen gözden
kayboluverir. Bir daha da kimse onu görmez. Köylülerin dediklerine göre köyün hemen yakınındaki
taş yığını onun mezarıdır.
Saim Sakaoğlu, 101 Anadolu Efsanesi

Kelime Dağarcığı:
azap: Anadolu’nun birçok bölgesinde çiftlik uşağı. latife: Şaka. salimen: Sağ ve esen olarak, hiçbir kötü durumla karşılaşma-
dan. tesviye: Düz duruma getirme, düzleme.

1. Okuduğunuz metinde Bilecen’in mendili alması ile ağasının yanına varması bir olur. Köftenin du-
manları hâlâ tütmektedir. Ağa, köfteleri afiyetle yer. bölümünde Ağa ile Bilecen arasında neler ya-
şanmış olabilir? Düşüncelerinizi metnin olay örgüsünü bozmayacak şekilde yazınız.

281