Page 14 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 4

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.1.1. Sinir sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi SİNİR SİSTEMSİZ OLABİLİR Mİ? 40 dk.

Amacı Sinir sisteminin bölümlerinin işlevlerini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Sinir sistemi ile ilgili bazı bilgiler kutucuklarda belirtilmiştir. Bu bilgilerden yararlanarak verilen
soruları cevaplayınız.

Soğuk havada kalan bir insanın titremeye baş- Beyinciği zedelenen bir kuş, kanat çırparak
lamasını ara beyinde bulunan hipotalamus uya- uçmaya çalışır. Ancak kanatlarını birbiriyle
rır. Titreme ile vücut, ısı üretimini artırır. uyumlu çırpamadığı için uçamaz.

Orta beyindeki dopamin sentezleyen hücrelerin Yutkunma, hapşırma gibi iç organları harekete
ölümü sonucunda motor fonksiyonlarda bozulma- geçiren reflekslerin kontrolünde omurilik soğa-
ların görüldüğü Parkinson hastalığı ortaya çıkar. nı görevlidir.

Embriyonik gelişim sırasında nöronlar sentro- Beyin kabuğu zedelenen bir insanın tüm hare-
zomlarını kaybeder. Bu nedenle bölünme yete- ketleri bilinçsiz olarak gerçekleşir.
nekleri yoktur.

İstemsiz çalışan iç organ kasları birbirinin ter- Bir nörondan başka bir nörona impulsun ileti-
si yönünde etki eden iki çeşit sinir ile kontrol mi kimyasal olarak asetilkolin, dopamin, sero-
edilir. Örneğin bu sinirlerden biri kalp atışını tonin, histamin gibi nörotransmitter maddeler
hızlandırırken diğeri ise yavaşlamasını sağlar. ile gerçekleşir.

Merkezî sinir sistemi organları meninges adı Alzheimer beyin kabuğu ve limbik sistemdeki
verilen 3 zar tabakası ile kaplanarak korunmak- nöronların ölmesi sonucu ortaya çıkan ve ya-
tadır. En dışta ise iskelet sistemi korunmalarını şanan olayları karıştırma, hafıza kaybı, bunama
sağlamaktadır. şeklinde etkileri olan bir hastalıktır.

Bir hareket öğrenildiğinde beyin, alışkanlık hâ- Bilinçli ve istemli olarak yapılan hareketleri
line getirildikten sonra ise omurilik tarafından kontrol eden somatik sinir sisteminde nöronlar
kontrol edilir. miyelinli ve aksonlarının çapı büyüktür.

1. Beynin homeostasinin gerçekleşmesinde etkisi var mıdır? Verilen bilgilerden yararlanarak açıklayınız.

2. Merkezî sinir sistemini oluşturan organların korunması neden önemlidir? Verilen bilgiler doğrul-
tusunda açıklayınız.

11