Page 264 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

FİZİK 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
3. t = 1,2 s ölçümüne göre tel zımbanın yaptığı serbest düşme ha- 3. Tahta için:
reketine ait konum-zaman, hız-zaman ve ivme-zaman grafikleri Maddenin cinsi değişmediği için direnç katsayısı değişmeyecek-
aşağıdaki gibi olur. tir. III numaralı yüzeyin alanı, I numaralı yüzeyin alanından
x (m/s) V (m/s) a (m/s ) büyük, II numaralı yüzeyin alanından küçüktür. Bu durumda,
7,2 etki eden direnç kuvveti I. ve II. durumda etki eden direnç kuv-
12 vetinin arasında bir değer alacaktır. Dolayısıyla hız 7v’den küçük
10
5v’den büyük olmalıdır. Hız I. ve II. durumun arasında bir değer
t (s) t (s) t (s) aldığı için süre 10t’den büyük, 12t’den küçük olmalıdır.
1,2 1,2
Metal için:
İkinci Aşama Cevabı Maddenin cinsi değişmediği için direnç katsayısı değişmeyecek-
4. İlk tankın derinliğini ölçerken dijital saatimi, vakumlama siste- tir. III numaralı yüzeyin alanı, I numaralı yüzeyin alanından
mini ve bir adet tel zımbalama aletini kullandım. Dijital saatimi büyük, II numaralı yüzeyin alanından küçüktür. Bu durumda,
size vermeyi seçersem onun yerine aldığım suyu ve su bidonunu etki eden direnç kuvveti I. ve II. durumda etki eden direnç kuv-
kullanarak ilk tankın derinliğini yorumlayabilir ve ikincisiyle kı- vetinin arasında bir değer alacaktır. Dolayısıyla hız 8v’den küçük
yaslama yapabilirim. Bunun için yüksekliğini hesapladığım ilk 6v’den büyük olmalıdır. Hız I. ve II. durumun arasında bir değer
tankta deneyi tekrarlarım ve aşağıdaki yönergeleri izlerim. aldığı için süre 8t’den büyük, 10t’den küçük olmalıdır.
1. Tel zımbayı serbest bıraktığım anda su dolu bidondaki Not: Konu ile ilgili bilgiler için bkz. MEB Ortaöğretim Fizik 11
musluğu açarım. Ders Kitabı, Sayfa 93-95
2. Yere çarptığı anda musluğu kapatır içinde kalan su miktarını
işaretlerim. Etkinlik No.: 27
3. Burada dışarı akan su miktarı, tel zımbanın düşme süresini 1. Yaydaki esneklik potansiyel enerjisi, okta kinetik enerjiye dö-
belirler. nüşür. Okun çapının artması ile kütlesi de artar. Kütlesi arttığı
4. Bidonu tekrar su ile doldurup aynı işlemi ikinci tank için için okun yaydan çıkış hızı azalır. Okun çapının artması ile
tekrarlarım. hareket doğrultusundaki dik alan artar, bu durumda etki eden
5. Tel zımba yere düşünce musluğu kapatır, kalan su miktarını hava direnci artar ve ok daha fazla hız kaybeder. Bu nedenle ok
işaretlerim. hedeften sekebilir veya hedefte sarkık şekilde durabilir.
6. Kalan su miktarları aynı ise tankların derinlikleri aynıdır.
7. Bidonda daha fazla su kalmışsa ikinci tankın derinliği daha 2. I. atış 72 - 67,81 = 4,19
küçüktür. II. atış 60 - 56,52 = 3,48
8. Bidonda daha az su kalmışsa ikinci tankın derinliği daha III. atış 66 - 62,17 = 3,83
büyüktür.
Size dijital saatimi vermek yerine kullandığım başka bir aracı ve- Okun Okun Okun
rirsem, ölçüm işinde kullanmamı zorunlu kıldığınız bidonu ve Yaydan Hedefi Hedefi Hızdaki
Atış
suyu kullanamam ve şartınızı sağlayamam. Sporcu Numarası Çıkış Vurma Vurma Değişim
Miktarı
Hızı
Hızı
2. Yönerge: (m/s) Süresi (m/s) (m/s)
(s)
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.
I 72 1,01 67,81 4,19
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
Yasemin
Ders Kitabı, Sayfa 88-93. ANAGÖZ II 60 1,21 56,52 3,48
Etkinlik No.: 26 III 66 1,10 62,17 3,83
1. Bölüm: İZLEYELİM
1. Yönerge 3. I. ve II. atış karşılaştırıldığında I. atış %20 daha fazla bir ilk hıza
sahiptir. Hızdaki azalma miktarı karşılaştırıldığında bu değer I.
1. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılıklar görülebilir. atışta II. atışa göre % 20’den daha fazladır. II. ve III. atış karşılaş-
tırıldığında III. atış %10 daha fazla bir ilk hıza sahiptir. Hızdaki
3. Yönerge azalma miktarı karşılaştırıldığında bu değer III. atışta II. atışa
1. İlk denemede ortamda hava direnç kuv veti etkilidir. Havanın göre % 10 dan daha fazladır. Sonuç olarak hızın artması hava
oluşturduğu bu kuvvet nedeni ile ivmeleri farklı olduğu için tüy, direncini arttırır.
bovling topundan daha geç yere düşer. 4. Okun çapının artması ile hareket doğrultusundaki dik alanı art-
2. İkinci denemede ise ortamın havası boşaltıldığı için tüy ve bov- maktadır. Alan arttığında ok hedeften sekiyorsa etki eden hava
ling topuna hava direnç kuvveti etki etmeyecektir. Bu nedenle iki direnci daha fazla olmalıdır. Sonuç olarak hareket doğrultusun-
cisim de yer çekimi ivmesi ile hızlanır ve aynı anda yere düşer. daki dik alanın artması hava direncini arttırır.
2. Bölüm: DEĞERLENDİRELİM Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
1. Yönerge Ders Kitabı, Sayfa 93-95.
1. Yüzeylerin değişmesi ile hareket doğrultusuna dik olan yüzey Etkinlik No.: 28
alanı da değişir. Alanın artması direnç kuvvetini arttırır. Direnç 1. Yönerge:
kuvveti fazla olursa hızdaki artış miktarı azalır, bu durumda ci-
simlerin yere çarpma hızı düşerken yere düşme süresi artar. 1. Paraşütçü sadece ağırlığının etkisinde yer çekimi ivmesi ile ha-
rekete başlamıştır.
2. Maddelerin cinsi değişince direnç katsayıları da değişir. Direnç 2. Paraşütçünün ağırlığına zıt yönde hızla beraber artan hava di-
katsayısı büyük olan cisme daha fazla direnç kuvveti etki eder. renç kuvveti oluşmuştur. Net kuvvet etkisiyle azalan ivme ile
Bu nedenle cismin hızı daha yavaş artar ve yere düşme süresi hızlanmıştır.
uzar. 3. Hava direnç kuvveti cismin ağırlığına eşit olduğu için cisme etki-
yen net kuvvet sıfır olmuştur. Bu durumda cisim ivmesiz hareket
ederek sabit hızla hareketine devam etmiştir.

262