Page 30 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11 16

2.ÜNİTE > Değişim Çağında Avrupa ve Osmanlı
Kazanım 11.2.3: Osmanlı devlet idaresi ve toplum düzenindeki çözülmeleri önleme çabalarını analiz eder.
a) XVII ve XVIII. yüzyıllarda gerçekleşen muhalif hareketler (Celâli, Yeniçeri ve Suhte İsyanları) dış ve iç kaynaklı değişim ve dönüşümlerle ilişkilen
dirilerek kısaca ele alınır. İsyanlara katılan toplum kesimlerinin sosyo-ekonomik beklentilerine kısaca değinilir.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi SUHTE (SOFTA) İSYANLARI 30 dk.
Amacı Osmanlı tarihindeki toplumsal kargaşa dönemlerinden biri olan Suhte İsyanları’nı değerlendirebilme Bireysel

Yönerge Harita ve metni birlikte değerlendirerek soruları cevaplandırınız.

K A R A D E N İ Z
Edirne Tozgan Sinob
Boyâbâd Bafra
Yenice-i Kastamonu Gedegra Samsun
Karasu Silivri Çarşamba
Malkara Şile Kavak
M A R M A R A Kandıra Bolu Gümüş Canik
D E N İ Z İ Sapanca Osmancık Merzifon Ladik
Yalakabad Ilıca Akyazı Çorum Amasya
Biga Taraklı Tokat
Bursa Göynük
Edremit Karesi
Kütahya
E G E D E N İ Z İ Tire Çine Aydın Uluborlu Eğridir
Saruhan
Hamid-ili
Karahisar
Akseki
Menteşe
Teke-ili
Alaiye 1558-1565 yılları arasında
Suhte İsyanları'nın yaşandığı
yerler.
A K D E N İ Z 0 70 km

Harita: 1558-1565 yılları arasında Suhte İsyanları’nın yaşandığı yerler

Farsçada “yanmış, tutuşmuş” anlamına gelen “suhte” kelimesi, Osmanlılar zamanında medrese
öğrencileri için, onların ilim aşkıyla yanıp tutuşuyor olmalarına benzetilerek kullanılmıştır. Bu
kelime zamanla softa şekline dönüşmüştür.
XVI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı medreselerinde bir çözülme başladığı genellikle
kabul edilir. Osmanlı tarihini inceleyen bazı yazarlar, medreselerin o günkü kanunlara aykırı
uygulamalardan dolayı yavaş yavaş bozulmaya başladığı, bunun hem öğretmenlere hem eğitim
sistemine hem de öğrencilere yansıdığı konusunda birleşir. Bu yazarlara göre, medreselerde
yüksek seviyeli ulema çocuklarına haksız ayrıcalıkların sağlanması, ilmiye yolunda yükselmenin
rüşvet ve torpille mümkün hale gelmesi, müfredattan beşerî ilimlerin kaldırılması ve medreselere
kapasitenin üzerinde öğrenci kabul edilmesi klasik medrese geleneğini bozmuştur. Medreselerin
bozulmasında sosyal ve ekonomik etkenlerin de rolü vardır. Bunlara bağlı olarak özellikle
XVI. yüzyılın ikinci yarısına doğru medrese öğrencileri arasında büyük bir kargaşa yaşanmaya
başlanmıştır.
Aynı dönemde Anadolu’da ve Rumeli’de ortaya çıkan büyük sosyal gerginlik softalara da yansıdı.
Bozulan ekonomik yapı ve genç nüfusta görülen artış bu gerginliği daha da körükledi. Kırsal
kesimdeki gençler yatılı ve burslu olan medreselere sığındı, medreseler işsiz gençlerin geçim yeri
hâline geldi. Kapasitenin üstünde öğrenciyle dolan medreselerde eğitim ve öğretimin kalitesi
düştü. Toplumsal kargaşa ortamından dolayı uzun süre medreseden dışarı çıkamamak ve

29