Page 111 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

51 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Fotosentez hızı < Solunum hızı olması durumunda O , CO ve besin miktarı açısından sonuçları-
2
2
nın neler olduğunu açıklayınız.

5. Aşağıdaki tabloda yer alan bilgileri fotosentez ve oksijenli solunum olarak ayırınız. Yönerge Aşağıdaki metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

1- Işık varlığında gerçekleşir. 2- Ökaryotların kloroplastlarında 3- Besin ve O üretilir. Fotosentez ve solunum tepkimeleri arasında birbirlerini tamamlayıcı bir ilişki bulunmaktadır. Fotosen-
2
gerçekleşir. tez yoluyla oluşan besinler solunumda kullanılır. Solunumun yan ürünleri olan CO2 ve H2O, fotosen-
4- Su ve CO açığa çıkar. 5- Biyokütleyi azaltır. 6- O kullanılır.
2 2 tezin ham maddesini oluşturur. Fotosentez ürünleri olmadan solunum, solunum ürünleri olmadan da
fotosentez gerçekleşemez.
7- Ortam pH’ı yükseltir. 8- ETS varlığında gerçekleşir. 9- Kimyasal bağ enerjisi serbest
ATP’ye dönüştürülür.
10- NADP hem indirgenir hem 11- Sitoplazmada başlar, mito- 12- ETS’de son elektron alıcı Enerj + Isı
yükseltgenir. kondride tamamlanır. organik NADP’dir.
CO + H O
2
2

3. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak 6 ve 7. soruları cevaplayınız.
Kloroplast Gl koz + O M tokondr
1961 yılında Peter Mitchell oksijenli solunum ve fotosentezde ATP’nin nasıl üretildiğini açıklayan “Ke- 2
miosmotik Mekanizma”yı yayımladı. 1974 yılında bilim adamları Racker ve Stoeckenius bu mekanizmayı Görsel: Fotosentez ve solunum ilişkisi
açıklayan ve ispatlayan deneyi yaptılar. Yaptıkları deneyde sığır kalbindeki kalp kası hücrelerinden mi-
tokondrileri alıp ATP sentaz molekülünü izole etmişlerdir. İzole ettikleri bu molekülü ve bakterilerden Bitkiler solunumu sürekli yaparken fotosentezi ancak ışık varlığında yaparlar. Gündüzleri öğlen vak-
aldıkları proton pompası olan bakteriorodopsin adlı maddeyi oluşturdukları lipozom adlı çift lipit tabakalı ti fotosentez hızı solunum hızından fazladır. Bu yüzden bitkiler, solunum sonucu ürettikleri CO2 ve
yapay zara yerleştirdiler. Lipozom üzerine ışık vererek ATP’yi sentezlemek için ATP sentaz tarafından kul- H2O’yu atmosfere vermeden fotosentezde kullanır. Sabah ve akşama doğru ışık şiddeti az olduğu için
lanılan bir proton yoğunluk farkı oluşturdular. Deneyde kullanılan ayırıcı ajan ise thermogenin adı verilen bitkide fotosentez hızı, solunum hızından düşük olabilir. Böylesi bir durumda solunum sonucu üretilen
bir moleküldür ve kış uykusuna yatan hayvanlarda bulunur. Bu molekülden H geçişi sırasında ATP üre- CO2’nin bir kısmı fotosentezde kullanılırken geri kalan kısmı atmosfere verilir. Fotosentezde üretilen O2
+
tilmez fakat ısı üretilir. Racker ve Stoeckenius, Peter Mitchell'in görüşünün aksine, ATP sentezinin solunu- solunum için yeterli olmadığından atmosferden de O2 alınır.
ma yüksek enerjili bir ara madde yoluyla değil, bunun yerine zarlar arası oluşan proton yoğunluk farkı ile
gerçekleştiği hipotezini doğrulamıştır. Fakat Nobel Kimya Ödülü’nü 1978 yılında Peter Mitchell almıştır.
1.
+
6. Proton pompası, ATP sentaz ve H yoğunluk farkı oluşturulan deneyin sonuçlarını, ATP üretilip a b c
üretilmediğini aşağıdaki şekiller üzerinde yorumlayıp altlarına yazınız

ATP sentaz

Yukarıdaki deney düzeneklerinde canlılar, aydınlık bir ortamda ve cam kapların içinde bulunmak-
tadır. a düzeneğindeki bitkinin fotosentez hızı, şapkalı mantarın ve bitkinin solunum hızlarının
toplamına eşittir. Kaplardaki CO2/O2 oranının zamanla nasıl değiştiğini açıklayınız.

7. Mitokondri ve kloroplastlarda ETS yardımıyla ATP sentezi kemiosmotik görüş ile açıklanır. ETS nin
ATP sentezindeki rolünü açıklayınız.

110
Hazırlayan: Feray ÇELİKER