Page 74 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 33

2. ÜNİTE > Canlılarda Enerji Dönüşümleri Kazanım 12.2.2.2. Fotosentez sürecini şema üzerinde açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi IŞIK VE HAYATIMIZ 30 dk.

Amacı Fotosentezin ham madde ve ürünlerini deney sonuçları üzerinden analiz edebilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görsellerden faydalanarak soruları cevaplayınız.

Fotosentez, ışığa bağımlı tepkimeler ve karbon tutma tepkimeleri şeklinde iki evreden oluşur (Görsel).

Görsel: Fotosentez tepkimeleri

Işığa bağımlı tepkimeler: Ökaryotlarda kloroplastın tilakoitlerinde gerçekleşir. Bu evrede tilakoit zar-
da bulunan fotosistemler yapılarında bulunan klorofil molekülü sayesinde ışığı soğururlar. Klorofilin
ışık enerjisini soğurmasıyla serbest kalan elektronlar elektron taşıma sistemine aktarılır. İndirgen-
me yükseltgenme kurallarına göre bir molekülden diğerine aktarılan elektronların enerjisi sayesinde
stroma sıvısındaki H iyonları tilakoit içine pompalanır. Bu iyonlar ATP sentaz enziminin içinden
+
geçerken ATP sentezlenir. Bu şekilde ışık enerjisi yardımıyla ATP üretimine fotofosforilasyon denir
ve bu ATP’ler yalnızca fotosentezde kullanılır.
Işık reaksiyonlarında, ışık enerjisi yardımıyla su moleküllerinin elektron (e-), proton (H ) ve O2’ne
ayrışması olayına fotoliz denir. Açığa çıkan hidrojenler ve elektronlar NADP molekülüne aktarılır
ve NADPH molekülü üretilir.
Bu evrede Calvin döngüsünde kullanılacak olan ATP ve NADPH molekülleri sentezlenir ve stromaya
aktarılır. Suyun fotolizi sonucu oluşan O₂ ise atmosfere verilir.
Karbon tutma tepkimeleri: Calvin döngüsü olarak da adlandırılan bu tepkimelerde ışığa bağımlı tep-
kimelerde üretilen ATP ve NADPH ile sitoplazmadan alınan CO kullanılarak besin üretilir. Üretilen
2
madde glikoz, amino asit, yağ asidi, gliserol, hormon, vitamin, nükleotit gibi maddelerdir.

1. “Karbon tutma tepkimeleri ışığın olmadığı zamanlarda (gece) gerçekleşir.” görüşüne katılır mısınız? Dü-
şüncelerinizi açıklayınız.

73